Het was afgelopen juni 2023 dat Michael Gira en zijn Swans in de Bourla te Antwerpen een eerste keer ons land aandeden met hun nieuwe tournee ter promotie van The Beggar. Een gelegenheid waar we uiteraard present voor tekenden. Enkele maanden later zou de band opnieuw ons land passeren, dit keer in Botanique, waarvoor we helaas verstek moesten geven. Gelukkig waren er afgelopen weekend niet één maar twee kansen om de Swans nog eens aan het werk te zien, ditmaal in het Stuk te Leuven in het kader van Artefact Sound. Waar ze, voor vermoedelijk de laatste keer, promo deden voor hun recentste worp.
Wie in het verleden al concerten van Swans heeft bijgewoond, weet dat decibelmeters doorgaans volledig over de rooie gaan tijdens hun concerten en dat oordopjes dan ook sterk aangewezen zijn. En dat was iets dat ze bij Stuk Leuven blijkbaar wisten. Bij het scannen van de tickets had je een eerste kans om enkele gratis oordopjes te bemachtigen. Wanneer we verder wandelden richting de zaal zagen we de onderstaande waarschuwing hangen boven, jawel nog eens, twee kartons gevuld met gratis oordopjes. De aanwezigen waren dus gewaarschuwd.
Tijdens de twee vorige passages van Swans was het Norman Westberg die het voorprogramma voorzag, voor deze tour deed de band beroep op de Zweedse Maria W Horn.
We moeten toegeven dat we niet echt bekend waren met het werk van Horn maar Swans kennende, wisten we dat een reguliere singer-songwriter er als voorprogramma waarschijnlijk niet inzat. En gelijk kregen we. De set van Horn ging om 19.00 uur van start. Gebogen over een arsenaal aan elektronica startte ze met het creëren van haar persoonlijke drone universum. Nu, wat het genre drone betreft, is het zoeken naar bevattelijke melodieën en structuren vaak moeilijker dan het bekijken van een aflevering van Regi Gaat Trouwen. Behoorlijk moeilijk dus. Horn zette zeer sterk in op de textuur van het geluid dat ze produceerde en je zag haar dan ook vlijtig aan de vele beschikbare knoppen draaien om de sfeer te creëren die ze voor ogen had. Het ene moment breekbaar. Het andere moment dan weer zo diep dat, door de intensiteit van de trillingen, het even leek of de net verorberde kebab zich met een versneld tempo een uitweg langs onze slokdarm probeerde te banen. Horn leek bij wijlen wel een soort kerkorgel te emuleren, hoewel we ook zeker de reflectie maakten naar fictieve tapes met overstuurde walvisgeluiden. Epiek was de rode draad doorheen de set, die slechts 30 minuten duurde. Horn voorzag een indrukwekkende opening van de avond maar tegelijkertijd waren de voorgenoemde 30 minuten voor ons ruimschoots voldoende.
Om 20.00 uur was het dan eindelijk de beurt aan Gira en de zijnen.
De set ging van start met het nummer The Beggar, van de gelijknamige laatste plaat en qua opener kon dat zeker tellen. Het was dan ook pas na een kleine 70 minuten, ja je leest het goed, dat de band een eerste korte adempauze inlaste en het tweede nummer The Hanging Man, afkomstig van album Leaving Meaning, op het publiek afvuurde.
Wie al wat bekend is met Swans weet dat ze met regelmaat van de klok ook nieuwe composities/work in progress op het publiek loslaten en dat was tijdens deze set niet anders. Na The Hanging Man volgden drie nieuwe nummers waarvan we vermoeden dat er twee de naam The Tower en This Is The Way droegen. Eindigen deed de band dan weer met het, voorlopig albumloze, Birthing.
Of het nu nieuwe of oude nummers zijn, het is een feit dat de concerten van Swans zeer sterk gestoeld zijn op dynamiek, en die dynamiek vertrekt nagenoeg steeds van frontman Michael Gira. In de lucht grijpen, een subtiele blik of een handgebaar, wild in het rond zwaaien of een nederige buiging waren voldoende om de bandleden van sturing te voorzien in zijn excentrieke composities. Gira weet duidelijk wat hij wil maar die avond leek, voornamelijk bij de nieuwe nummers, zijn visie niet altijd overeen te komen met wat de muzikanten voortbrachten. Vooral drummer Phil Puleo leek kop van jut te zijn en moest toch wel wat boze blikken en opmerkingen van een gefrustreerde Gira dulden. Het ging zelfs zo ver dat sommige nieuwe tracks vroegtijdig werden afgebroken en dat met een: “Could we get to the next song please! It pisses me off!” Gira zijn ongenoegen uitte jegens het geproduceerde geluid. We waren dan ook een beetje met verstomming geslagen toen Gira een half uur voor einde besloot met de woorden: “We’re done”, en het podium verliet.
Nu, zelfs met de zichtbare frustratie van Gira, moeten we zeggen dat Swans ons ook dit keer opnieuw van onze sokken wist te blazen. De muur van geluid in combinatie met het sjamanistische gezangen van Gira kennen dan ook weinig gelijken. De voorgenoemde dynamiek maakt bovendien dat tracks flexibel zijn en dat de interpretaties elke avond anders kunnen zijn. Dat het de moeite loont om Swans op eenzelfde tournee meerdere keren aan het werk te zien, spreekt dan ook voor zich.
Hieronder hebben we je alvast van enkele relevante links voorzien om zowel Stuk, Swans als Maria W Horn op de voet te volgen en je van de nodige tickets en releases te verzekeren.
STUK: WEBSITE – FACEBOOK
SWANS: WEBSITE – BANDCAMP – FACEBOOK
MARIA W HORN: BANDCAMP – FACEBOOK
