Tekst en foto’s : Hendrik Hindrex
Hibbing, 1958. De jonge Robert Zimmerman loopt school in Hibbing, Minnesota. Hij is dan 17. De snaak maakt ook muziek, jaren later bij fans bekend onder de naam The Bucklen Tapes (1958) en The Kangas Tape (1959). Maar de jongeman schrijft ook brieven naar zijn vriendin. Met de naam Zimmerman breek je natuurlijk niet door en dus zoekt hij een hippere naam.
New York, 2022. De teenager van toen is uiteraard Bob Dylan. De 42 brieven, ruim 150 velletjes papier én de enveloppen, worden op een veiling verkocht aan de ‘mooiste boekhandel ter wereld’ Livraria Lello in de Portugese stad Porto. Lello telde 670.000 dollar neer voor de nooit eerder gepubliceerde brieven. Een prikje: de wereldwijde publiciteit rond de aankoop is onbetaalbaar.
Sinds midden januari ‘23 zijn de brieven op hun bestemming in Portugal. Tot de lente wordt één van die brieven in een glazen kijkdoos tentoongesteld. Klimaatklevers kunnen zich de moeite besparen: de doos is behoorlijk beveiligd.
Luminous Dash ging een kijkje nemen en had een aangenaam gesprek met livreiro supervisor Susana Mano. We mochten zelfs in het Gemma, de schatkamer en het hart van de boekhandel.
Misschien kunnen de experts van het Bob Dylan Center in Tulsa, Oklahoma nu eindelijk eens uitvissen wie The girl of the north country was. Echo Helstrom en activiste Bonnie Jean Beecher waren al in de running. De geadresseerde van de liefdesbrieven is ook een kanshebber.
Hoe kwam boekhandel Lello op het idee om deze aankoop te doen?
Na de pandemie besloten we om onszelf opnieuw uit te vinden als boekhandel. Eigenlijk net als de rest van de wereld in die dagen. We waren toen 117 jaar boekenwinkel en uitgever. Het was tijdens die pandemie de eerste keer in die lange tijd dat we onze deuren moesten sluiten. Hét moment om onszelf opnieuw uit te vinden. We voorzien hier in “brandnew book experience”. We stellen boeken voor als kunstwerken en nog het meest van al willen we de passie voor het boek én de magie voor het woord delen.
Vorig jaar hadden we de kans om deel te nemen aan die veiling van die 42 brieven van Bob Dylan. En omdat we toen ons concept als boekhandel aan het herzien waren… We besloten om meer aandacht te besteden aan wereldliteratuur en de Nobelprijs literatuur in het bijzonder. Je ziet hier die foto’s van covers van Time Magazine. En hier zie je enkele schappen met boeken van Nobelprijswinnaars literatuur. Dus uiteraard ook Bob Dylan. En ook een overzicht van genomineerden voor de Nobelprijs en van kanshebbers op die prijs.
Toen we vorig jaar hoorden dat een kleine selectie van die manuscripten van Bob Dylan werd geveild, zagen we onze kans schoon om een Nobelprijswinnaar in huis te halen. Hier in deze glazen kast zien we één van die brieven uit de collectie van 42 brieven geschreven en ondertekend door Robert Zimmerman. En deze brief is heel bijzonder! Bob leefde en studeerde in 1958 nog in Hibbing. Hij was toen 17. En zoals elke jongere van die leeftijd had hij dromen. Hij had de kracht om het groots te zien. Uiteraard gaat het in die brief over de liefde. Maar het gaat ook over drama en kleine problemen van een jonge volwassene. Maar bovenal toch over dromen. In deze brief heeft Bob het over zijn grote droom. Hij wou beroemd worden en één miljoen platen verkopen. Die droom kwam dus uit. Hij verkocht een veelvoud van dat aantal. Dylan verkocht zowat 125 miljoen platen. (Een gigantisch aantal bootlegs niet meegerekend, nvdr.) Bob Dylan dacht daar over na en deelde dit met Barbara (zijn lief aan wie deze brief gericht was, nvdr.). Hij schreef haar ook dat hij misschien maar beter zijn naam veranderde in Little Willie of Elston (Bob Dylan gebruikte later meermaals het pseudoniem Elston Gunn, nvdr.).
Wat we dus doen is een deel van die internationale cultuur naar Porto, Portugal halen. En om dan samen met Dylan de passie voor boeken en woorden te delen. En dat we moeten dromen en proberen die dromen te laten uitkomen. Daar is het ons om te doen.
Aan wie waren die brieven gericht?
Dat was Barbara Ann Hewitt. Ze was zijn vriendin tussen 1957 en 1959.
Dus nog vóór Suze Rotolo (1943-2011), die met Bob op de hoes van The freewheelin’ staat.
Ja, inderdaad.
Wie heeft die brieven aangeboden aan de veiling ?
We hebben de brieven gekocht van de dochter van Barbara Ann Hewitt. We geloven dat ze niet alle brieven heeft verkocht. Het is verbazend dat toen Bob Dylan de Nobelprijs kreeg, hij niet onmiddellijk naar Zweden reisde. Hij zei wel dat hij bijzonder vereerd was. Maar hij voegde er meteen aan toe dat zijn werk dient om gezongen te worden. Maar als schrijven kunst is, moeten we die teksten toch ook kunnen lezen. En ook naar de liedjes en de boodschap luisteren natuurlijk.
Lou Reed dacht daar duidelijk anders over. Ik zag hem in 2003 enkele liedjesteksten voordragen (Crossing Border, Den Haag). Maar ook veel andere muzikanten doen spoken word-optredens. Henry Rollins bijvoorbeeld. Leonard Cohen was ook dichter. Hebben jullie ook plannen in die richting ?
Wel, we hebben hier in dit huis een ruimte met de naam Gemma. Dat komt uit het Latijn en staat voor edelsteen. In die ruimte vind je manuscripten. Maar ook heel oude uitgaven, eerste genummerde drukken, gesigneerde drukken,… En we hebben ook iets wat we een object book of cult book noemen. Buitengewone boeken die eerder een kunstvoorwerp zijn. Het is de ruimte waar we die verhalen bewaren. De beste investering die je vandaag kan doen! Dit is ook de ruimte waar we het verhaal vertellen van die boeken en nieuwe boeken voorstellen. Er is natuurlijk ook een markt voor zeldzame en oude boeken. Het is over de magie en de herinneringen van die boeken dat het hier gaat.
(Inmiddels zijn we aangekomen in Gemma, de goed beveiligde ruimte voor zeldzame, boeken en manuscripten).
We hebben hier de manuscripten van Bob Dylan, onze laatste aanwinst. Maar we hebben hier ook Portugese schrijvers. Hier hebben we een boek dat gedrukt is door Johannes Gutenberg. Het is dus ook onze droom om een grote collectie van zeldzame boeken bijeen te brengen. Kijk, nu we het toch over muziek hebben: hier hebben we zeldzame fotoboeken over de Sex Pistols, Morrissey en Patti Smith…
Patti Smith was ook een collega van jou in Strand, de grootste boekhandel ter wereld in Chelsea, NY!
Ja, en we willen ook een deel van de collectie van Michael Seidenberg (1954-2019, bekend van boekhandel BrazenHead Books, schrijver en illustrator) één van die New Yorkse piraten, een soort van Bohemian, die ook een boekhandel had in downtown Manhattan. Maar hij had het lastig met de business en besloot zijn boeken te verkopen in zijn eigen flat.
Hij was ook een illustrator. Ik ben daar geweest.
There we go (lacht). Wanneer?
In 2011 (kijkt inmiddels naar een collectie boeken over Bob Dylan).
Dit is een privé-collectie boeken. We bewaren deze om het verhaal erachter te kunnen vertellen. Dit is Michael (Seidenberg) hier. Onlangs was zijn broer hier en hij was erg ontroerd over hoe we zijn boeken bewaren. Toe we hoorden dat zijn boeken verkocht werden, contacteerden we zijn vrouw en vroegen haar een lijst te sturen. Het waren er teveel: stapels boeken. Toen hebben we op basis van foto’s die collectie gekocht.
En hier hebben we onze Portugese Nobelprijswinnaar literatuur (wijst een eerste druk van José Saramago aan).
Kijk hier Jack Kerouack: On the road.
En hier Neal Cassady, als we het dan toch over de Beat Generation hebben. En hier hebben we The Smiths! Een uiterst zeldzaam, gesigneerd en genummerd fotoboek over Morrissey. Copy nummer 605. Amazing! En hier hebben we nog een uitzonderlijk, recent boek over Patti Smith. Zij is anders dan Bob Dylan. Zij zegt dat je haar teksten ook mag lezen.
Kijk, hier hebben we ook nog een sealed gesigneerd fotoboek van Yoko Ono, over het laatste levensjaar van John Lennon. Een mooie collectie boeken over muziek dus.
Je bent zelf ook duidelijk een muziekliefhebber. Heb je al Belgische bands live aan het werk gezien ? Onze site gaat eigenlijk vooral over Belgische muziek.
Sure! Ik zag dEUS in 1997. Ze zijn geweldig. Maar misschien kan je ook enkele Portugese bands vermelden in je artikel? We hebben ook hier in Oporto enkele erg goeie bands…
Ga je gang !
Wel, je hebt Bed Legs (uit Braga nvdr.), een jonge en zeer getalenteerde rockband. Dit is (grijpt naar haar Spotify-lijst, nvdr.) Ornatos Violeta met Ouvi Dizer. En dan hebben we hier The Gift met Driving you slow. Die band heeft een vrouwelijke vocalist. Ze heeft het allemaal. En deze Amor Electro met A máquina.
Muito obrigado por esta entrevista, senhora.
