De goden wilden het. Zoveel was duidelijk. Dus tekende Luminous Dash opnieuw present, zoals verhoopt en niet eens stilletjes geuit na die uitstekende ‘comebackeditie’ in 2023, voor Jazz Op De Hei op 24 augustus 2024. Een kleine windhoos en wat regendruppels hield de melomanen niet tegen om volop te genieten van nieuw en minder nieuw talent uit het Belgische jazzhuis met zijn vele kamers.
Neo jazz, proggy jazz, funky en spacey grooves, jazzy en funky hiphop tot zelfs ei zo na dancehall vibes waren ons deel op dit opnieuw vlekkeloos georganiseerde Kalmthoutse festival. De tenoren die – vaak ook gewoon letterlijk – ten dans speelden waren Bodies, Kunde, Ottla, Suzan Peeters, Bombataz, ECHT! en Dj Lefto.
Dat jazz een huis met vele kamers is, zou zaterdag in Kalmthout uitvoerig bewezen worden door eigenlijk alle bands. Zeker door afsluiter ECHT!, waarbij het Kalmthoutse publiek in geen tijd verwerd tot een kolkend dansende massa en je je in een heuse dancehall waande. Maar ook de fraai gelaagde composities van componiste/ saxofoniste Alejandra Borzyk, die met haar kwartet Bodies de debatten mocht openen zaterdag, kleurden stijlvol binnen, rond én vooral buiten de lijntjes van de jazz.
Eerder dan aan de ietwat lugubere bandnaam, lag het allicht aan het vroege aanvangsuur dat het publiek nog niet al te talrijk aanwezig was. De muziek van Bodies klonk allesbehalve doods en de nog afwezigen hadden wel degelijk kilometers ongelijk.
Meanderende, dan plots behoorlijk swingende, al dan niet exotische en avant-gardistische, haast onaards mooie composities of ook soundscapes waren ons deel. Borzyks sax croonde en bromde, al dan niet begeleid door de vreemde geluidjes die ze uit de box naast haar toverde. De subtiele percussie van Elie Gouleme, die van niét lachen zijn handelsmerk leek te maken – concentratie allicht – ontaarde bijwijlen in een hypnotische maar gecontroleerde zenuwfabriek. De spacey keys van Camille-Alban Spreng en prompte bas van Mateusz Malcharek bleken ook onmisbaar in het bandgeluid.
Tot onze instant favorieten in de set rekenen we zeker de bijzonder mooie ballade Edelweiss, waarbij de sax treurde, dweepte, croonde, zalfde en toch ook lichtjes swingde. En ook I Miss My Spaceship; rijk aan funky en, jawel, voluit spacey grooves, bezwangerd door de nodige bombast was het ook onaards en tegendraads swingend. “This one is in spanish and is about crying, I love to cry”, bekende de Brusselse saxofoniste met Spaanse roots. De band zette een subliem en moody Iloreras in. Met een zacht huilende en croonende bas, veel effectjes, minimale keys, en percussie van Gouleme klonk het, voorzichtig swingend, lichtjes ontploffend en tot volle wasdom komend.
Bodies ging ietsje over de hen toegestane tijd, voor een ondertussen wat talrijker publiek, zo vernamen we. Echt erg vonden we dat niet tijdens deze aangename kennismaking met het Brusselse kwartet, al zou het de planning wel wat in de war sturen. Dat bij de soundcheck van Kunde dan nog het een en ander technisch niet in orde bleek, hielp niet echt, en het was ook niet zo goed voor de zenuwen van de muzikanten. Even voor half vijf konden de Gentse multi-instrumentalist en diens band er dan toch aan beginnen.
Aangekondigd met de vraag of Kunde hiphop in de jazz brengt, dan wel andersom, luidt het antwoord natuurlijk volmondig ja. Dat en veel meer want Joram Kunde Boumkwo verzoent ook elementen uit de hedendaagse jazz met p-funk en afrobeat. Zo ook in Kalmthout, of wat dacht je? De wei werd regelmatig welwillend in een stevige groove geduwd en er werd al eens op de dansbeentjes beroep gedaan, ook al was de thematiek soms zwaar.
De Belgisch-Kameroense rapper, zanger, producer en multi-instumentalist bracht recent Dandelion uit, een album waarop hij op zoek gaat naar zijn identiteit en achtergrond, en waarin hij het koloniale verleden aansnijdt.
Als inleiding tot Unwanted Flower zou Kunde het thema van het nieuwe album zelf ook duiden, die metafoor en ongewenste bloem is de paardenbloem (dandelion). Niet alleen een sterk statement dat nu dubbel zo hard binnenkwam, maar gewoon ook een erg mooi lied met veel overtuiging gezongen en gedeclameerd, waarbij Kunde zelf de conga’s bespeelde.
Het thema liep door het gros van de show, want er werd rijkelijk geput uit het album. Met een fenomenaal funky en groovy en ietwat broeierig Twenty werd de set geopend. Heftige tekst ook. “What you gonna do with your time” galde feestelijk door de wei en klonk een pak energieker dan in de studioversie. Hij had dan ook een geweldige band meegebracht met Léa Kadian op elektrische bas, Creo Cristerio op sax en soms achter de conga’s, Jerome Pringiers op toetsen en Simon Derover op drums. En wat een mooi en krachtig stemgeluid heeft Kunde, zeg!
Regelmatig riep de zanger op om dichterbij te komen en te dansen. Het publiek, op de eerste rijen na dan, hapte niet meteen toe. Aan het geweldige strakke bandgeluid met die zalig pompende bas van Kadian en de übervette grooves kan het zeker niet gelegen hebben, noch aan Kundes inzet en volle overgave. Toch zou het feest pas losbarsten toen een geweldig bronstig Mellow Mind werd ingezet. Er werd duchtig verder gedanst tijdens Cry, tevens een fantastisch meezingmomentje dat de set afsloot.
Jazz Op De Hei gooide lustig de beentjes los en dat niet voor het laatst. Terwijl begon het lichtjes te stormen en vlogen de blaadjes van de bomen en de druppels rond de oren. Gelukkig zou de lichte windhoos en regenbui een uurtje later stoppen, net op tijd voor de show van Ottla.
Naar verluidt wilde singer-songwriter, gitarist en duivel-doet-al Bert Dockx met Ottla, genoemd naar Franz Kafka’s lievelingszus, weer gewoon wat zuivere jazz spelen. Ottla werd toch weer wat anders. Jazzrock, psychedelica met shoegazepretentie of was het toch krautrock? We hoorden het eigenlijk allemaal in de set van Ottla, met gitaren en effecten van Dockx, Thomas Jillings die geweldige, haast onwezenlijke dingen deed met de synths, klarinet en sax, Laurens Smet op bas en Louis Evrard op drums, gitaar en fx.
Het werd een heuse beleving. Het publiek werd in een soort van trance gebracht, omwikkeld door het dystopische klanktapijt waarmee de band uitpakte: de sax klonk niet noodzakelijk als sax, de repetitieve bas leek wel een heuse drone en de gitaarscapes en effecten van Dockx. Aan gul gierende en warme gitaargloed was geen gebrek. Het leek op een gegeven moment wel of Thurston Moore en het voltallige Hawkwind mee op het podium stonden tijdens deze vreemdsoortige reis in het universum van Ottla.
Dan weer hoorde we een bluesy tune, of een heldere jazzy gitaar of er werd gewoon onversneden rock-‘n-roll gespeeld, met geweldige vibes. En jawel, er werd gedanst!
Wat de heren van Ottla ons voorschotelden was behalve redelijk intens en innemend ook behoorlijk indrukwekkend en fantastisch. Of fanatisch en geniaal?
We hebben zo een vermoeden waarover het meest gesproken gaat worden na Jazz Op De Hei. Dat zou wel eens Suzan Peeters kunnen zijn. Je hebt accordeon spelen en accordeon spelen. Suzan Peeters speelt accordeon, maar toch op een geheel aparte wijze zo zou blijken. Op het Courtyard Stage stond een stoel klaar, we zagen kabels liggen, een laptop en een vreemdsoortige toestel waar Suzan regelmatig de voet op zou zetten.
Eens aangekondigd, zette de muzikante zich neer met haar accordeon. Nee, niet om van die gekende ’trekzakdeuntjes’ te spelen, godbetert.
Met behulp van de elektronica, kundige vingerzetting en hantering van het instrument, toverde Peeters bijzondere klanken tevoorschijn. Het bleek een behoorlijk intens proces voor de muzikante. Met de ogen gesloten ging ze helemaal op in de soundscapes en ei zo na drones die ze creëerde. Af en toe duwde ze op een afstandbediening, die bleek de trilplaat te bedienen (dat was dus dat vreemdsoortig toestel) waarop haar linkervoet rustte. Op het linker bovenbeen rustte dan weer de accordeon die dan ging meetrillen, met Suzan erbij. Bijzonder, en het effect was indrukwekkend.
Wat Peeters bracht, zouden aparte composities zijn – waarvan Vroem herkenbaar was – toch als je het wist, ons leek het eigenlijk een groot logisch, donker en dramatisch conceptueel geheel. Een intense ervaring voor het publiek, maar vooral voor de muzikante natuurlijk.
Alleszins, bijzonder knap. Je hebt dus accordeon spelen en accordeon spelen.
Nu de dansbenen al wat opgewarmd waren, zou het bijzonder moeilijk blijken die stil te houden bij de twee laatste bands op het festival. Zowel Bombataz en meer nog ECHT! speelden letterlijk ten dans. Rond de klok van acht was het dus aan de groep rond Vitja Pauwels (zang/gitaar), Hendrik Lasure (toetsen), Ruben De Maesschalck (bas) en Kasper Van de Velde (drums), samen Bombataz.
Gedanst werd er.
Gepokt en gemazzeld in het jazzgebeuren haalt het viertal hun neus niet op voor funk en al dan niet foute synthipop. Met Bombataz zetten ze daar volledig op in. Zaterdagavond waren de jaren ’70 en ’80 helemaal terug en was er voor subtiliteit niet echt veel plaats. Voor dansen des te meer en dat deed het publiek dan ook.
Dat uit de keyboards van Lasure wel heel erg foute en scheve geluidjes klonken, lag dan ook in de lijn van de verwachtingen. De funky licks die De Maesschalck speelde op zijn bas waren zalig en dat bas-slappen klonk geweldig. Jammer genoeg stond de bas zo luid dat de riffs als dreunen binnen kwamen. Ook de gitaar van Pauwels stond iets te scherp en te luid en zijn falset zang klonk, bedoeld of niet, op het irritante af. Het was alsof Mika bij Level 42 zou zingen, maar net iets minder goed dan. Wanneer Vitja zijn gewone zangstem gebruikte, klonk het zoveel aangenamer.
Het was dus minder ons pakkie an, al stonden we ook wel es mee te dansen en maakten we er een kwisje van om telkens te herkennen bij welke eighties- of seventieshit ze de mosterd haalden. Eerlijk? Doe ons toch maar de jazzexploten van deze vier.
Hét feestje van het jaar, dat was misschien wel het optreden dat ECHT! ten beste gaf op Jazz Op De Hei. Niemand, maar dan ook werkelijk niemand die stilstond of niet aan het dansen was zaterdagavond. Wat dit viertal doet is dan ook fenomenaal. Niet met honderdvijfendertig keyboards en tapes, maar met een simpele set keyboards, bas, gitaar en een imposante drumkit creëerden ze een kolossale wall of sound in Kalmthout.
Vanaf de eerste noten die het kwartet op de wei losliet, was er geen ontkomen aan: er zou gedanst worden. En dat gebeurde ook gewoon toen ECHT! hun danssalvo’s en futuristische jazz – overduidelijk geïnjecteerd door trap, hiphop en drum-‘n-bass (riep daar iemand The Prodigy?) – op de willige massa afvuurden. Dit was een grote adrenalinebom en een work-out. We werden zelf zo meegezogen in de draaikolk, dat we niet de tijd namen om op te letten welke nummers in de set zaten, maar dat het fenomenaal was en ECHT! een feest dat mag wel duidelijk zijn.
Dit is een band die je live moet beleven. Na zo’n show ben je op slag een (nog) veel gelukkiger mens. Beloofd!
Na het ongelooflijke geweld van ECHT! was het voor velen even bekomen. Sommigen maakten hun laatste drank- of/en eetbonnetjes op en keerden huiswaarts, maar helemaal gedaan was het nog niet. Zo kon, wie nog tijd en zin had, luisteren naar de fijne plaatjes die dj Lefto Early Bird in petto had. De gereputeerde dj speelde vooral instrumentale nummers, allemaal dansbare dingen natuurlijk, waaronder jazz, disco en funk.
Dat het aantal aanwezigen voor diens set nogal beperkt was, deerde de man ogenschijnlijk niet. Het was natuurlijk al laat en sommigen moesten nog een eindje rijden. Maar wie rond de dj booth stond, placeerde wel gewillig meerdere dansjes. Een gedurfde keuze om met Lefto Early Bird het festival te beëindigen.
Dat ook deze editie van Jazz Op De Hei een schot in roos was, mag een understatement heten. De vinger aan pols voor jong of/en opkomend talent in het huis van jazz met zijn vele kamers, dat doen ze prima, nog van dat.
Tot volgend jaar?
