“Welkom, welkom. Welkom op Jazz op de Hei! We zijn terug uit vakantie, zijn jullie er klaar voor?” Brusselse zangeres, componiste en theatermaker Adja had de eer om de alweer derde editie van Jazz op de Hei te openen met haar band. Ze deed dat met veel naturel en bravoure, enige theatraliteit en toch ook met grootse finesse. Gezegend met een fluwelen, krachtig en flexibel stemgeluid, ondersteund door topmuzikanten, blies Adja een zeer gesmaakte cocktail van funk, soul, r&b en jazz over de Kalmthoutse Hei.
Een gedroomde start voor wat een muzikale topdag zou worden, met gunstig gestemde weergoden, een talrijk opgedaagd publiek en een grote muzikale variëteit met veel schoon volk op en voor het podium. Jazzy soul en r&b, Afrikaanse repetitieve ritmes, Koerdische trad en indie jazz-pop, machtig intense harpsnarenpracht en een daverende en knotsgekke, hyperkinetische en buitenaardse set waarop je lustig je beentjes kapot kon dansen tot besluit. Lees gerust verder om meer aan de weet te komen over de daders en medeplichtigen bij het plegen van zoveel pracht.
ADJA
Aangekondigd als het antwoord op Erykah Baduh en Lianne LaHavas, liet de Brusselse Adja Fassa zich niet van de wijs brengen. De charismatische zangeres toonde al gauw aan dat ze zich moeiteloos kan meten met genoemde namen, de Kalmthoutse heide imponerende met dat erg bijzondere stemgeluid van haar. De set was opgebouwd rond het debuut Ironeye (2023) en het recent verschenen, lichtjes geniale Golden Retrieve Her (2025).
In de gelederen bij Adja merkten we meteen gitarist en componist Alexis Nootens op, die we een paar weken eerder nog aan het werk zagen met Cari Jazz 8tet in Mechelen. Nootens schreef mee aan heel wat van de composities of zorgde voor de arrangementen op Golden Retrieve Her. “Zonder Alexis waren we hier niet” zei Adja.
Happiness And Butterflies (Golden Retrieve Her) was meteen een stevige binnenkomer, zeker qua lyriek. En wat een song. Heel veel soul, en ook gezegend met een fijne groove. En die orgelpartijen, wow. Adja’s vocalen werden mooi ondersteund door een driekoppig koortje. Stérk.
Package Delivered by Tomorrow klonk soulful en funky en is zonder twijfel één van onze favorieten van de nieuwe plaat. Dat geldt ook voor A Moment, één van de fraaie arrangementen van Nootens, badend in een moody jazzvibe met dat heerlijke vleugje bossa nova. Een hoogtepunt in de set. Met een prachtige mooie pianopartij, een haast troosteloze, zo pakkende trompetsolo, zalige keys en, natuurlijk, Nootens’ zo herkenbare, zachte gitaargloed. En Adja die haar stembereik ten volle etaleerde, tot in de hoogste regionen, soms iets téveel en dan komt het al gauw geforceerd over.
Niettemin indrukwekkend! Wanneer de zangeres een knap Told You So (Ironeye) bracht, begrepen we meteen de vergelijkingen met Lianne LaHavas. Een ferme jazzy ballad, een beetje een tear jearker ook. Mooi, maar die stemgymnastiek hoefde ook hier niet.
“Nu volgen er een paar heftige nummers, dus mensen die hier met kinderen zijn…”, waarop zangeres en het koortje hevig door de microfoon begonnen te hijgen, gevolgd door “this nipples spilling tears”, The Sound Of A Mother (Interlude) evocerende. “Ah, en jullie dachten dat jullie op een jazzfestival waren!”, grapte Adja, waarop een verrukkelijk schandalig groovy Sucking On My Emphatitties volgde. En met dit duo waren we opnieuw bij de nieuwe plaat beland. Geweldige orgelpartijen, ongelooflijk geweldig gitaarspel van Nootens en Adja de pannen van het spreekwoordelijke dak zong en croonde. Met ook hier weer ferme vocale uithalen, krachtig en tot in de hoogste regionen, maar nooit geforceerd.
De titeltrack van het nieuwe album kon natuurlijk ook niet ontbreken in de set en een potig Golden Retrieve Her, met machtige Hammond klanken, fijne gitaarlijnen en Adja, zingend en declamerend met de song in catharsis gaande waarna de zangeres zich voor dood op de grond liet vallen.
De trompet zette een mistroostige klaagzang in, Adja, ondertussen recht gekrabbeld, croonde sloom en zwoel een ronduit pakkend Nook tot wasdom. Ondersteund door treurende zwaar aangeblazen keys. “Why does my body feel so sad”. Slik. Even van onze melk, hoor.
“Dankjewel voor het luisteren. Het volgende nummer hoort een balsem te zijn voor het vorige”, beloofde Adja. En kort maar krachtig, weerklonk een bijzonder zwoel en jazzy Be Patient over de weide, waar het ei zo na stil was. “I shouldn’t be so hard on you”.
Aangekondigd als “ons enige romantische liefdesliedje, over dat gevoel dat je hebt wanneer je die persoon ontmoet waarbij je denkt: dit is het!”, klonk een lieflijk poppy en soulful To Be Naieve (Ironeye) over de nog steeds aandachtig luisterende wei. Nog volledig in de vibe stelde Adja zingend de bandleden aan ons voor waarop ook een bedankje aan de organisatie en het aandachtige publiek volgde.
En met het meer dan aanstekelijke SambaFassa werd de set sfeervol besloten. Met erg mooie trompetklanken, een zuinige gitaar en Adja die voor ’t laatst haar vocale kunnen op ons los liet.
DRIES LAHEYE
Na het optreden van Adja haastten we ons naar de Courtyard Stage waar Dries Laheye, bekend als bassist bij onder meer Lucid Lucia, Selah Sue, Fulco en Liesa Van der Aa, geprogrammeerd stond voor een korte set. De bassist maakt natuurlijk ook deel uit van het collectief STUFF. dat een paar uur later het festival mocht besluiten met een knaller van een show.
Ondanks het vele storende gepraat op het goedgevulde Courtyardplein, konden we de korte set van Laheye bijzonder smaken. Laheye bracht de luisteraar naar andere oorden met diens jazzy improvisaties op de bas, gekoppeld aan effecten. Het klonk bijwijlen donker, soms jazzy, vaak ook bluesy.
MERAL POLAT
Eind vorig jaar maakten we kennis me Meral Polat. We waren daar behoorlijk van onder de indruk, toen in Mechelen, bij Kunstencentrum Nona. En wij niet alleen. “Was het jazz, folk, blues, rock, rai? En waarom durfden we niet ingaan op die uitnodiging tot dansen?”, schreven we toen. In Kalmthout werd dus wél gedanst! Dat gebeurde al bij Meydana Gel dat de set opende. Alle dansbeentjes los.
De sympathieke zangeres versterkte haar Merlat Polat Trio ondertussen tot kwartet met de komst van toetseniste en zangeres Lisa Lukaszczyk en er is nieuwe muziek op komst. En daar mochten we al volop van proeven. Polats stem klinkt nog steeds fenomenaal en het kwartet wist de Kamthoutse Heide in geen tijd te overtuigen van hun aanstekelijke blend van Anatolische en Koerdische volksmuziek, indie, jazz en pop.
Meydana Gel was dus meteen raak. Het is dan ook een heel aanstekelijk nummer, met machtige Oosterse klanken uit de keys, geweldige gitaarpartijen van Chris Doyle, piekfijne just-in-time performante drums en percussie van Jens Bouttery en natuurlijk meteen die performante machtige stem van Meral.
“Hoe gaat het?” vroeg de zangeres het talrijke publiek en het antwoord was positief. “Hebben jullie het nieuws uit Nederland gevolgd?” Polat verwijst naar een meisje van 17 dat na een nachtje stappen in Amsterdam “met ernstig geweld om het leven werd gebracht”. “Ik ben het zat. Ik wil dat alle meisjes en vrouwen zich veilig kunnen voelen. Dit lied is voor alle meisjes. Wees vrij, vlieg, wij staan achter jullie!”, aldus een zichtbaar geëmotioneerde Polat en de band smeet zich op een verkwikkende vertolking van Çenek (‘meisje’ in het Zakaki Koerdisch). Mooi als ode aan alle meisjes, deze song met diens geweldige vibe.
Chris Doyle ruilde doorheen de set regelmatig de gitaar met de keyboards, soms beiden haast combinerend, terwijl er ook die fijne extra keys van Lukaszczyk waren. We hebben ook nu weer gelet op dat performante drumwerk van Bouttery. Straf! Zelfs de drumsolo vonden wij, toch niet de grootste fans van drumsoli, lichtjes geweldig.
Polat bewees weerom wat voor een klok van een stem ze bezit en wat voor een geboren performer ze is. Op gegeven moment zong ze een nummer zo doorleefd en met zoveel gevoel, dat je het voelde. De toetseniste stond zichtbaar mee te genieten.
Niet alle nummers werden geduid of benoemd en laat ons Turks en Koerdisch nu lichtjes onbestaand zijn. Maar wat telt is dat Kalmthout Meral Polat en haar muziek volop omarmde, of ze het nu verstonden of niet.
De tijd was natuurlijk beperkt, dus deze keer vroeg de zangeres nadat ze Elqajiyê gehurkt had gebracht met veel overgave niet naar de traditionele liedjes die wij zo al kennen. In Mechelen kwam toen Sinte-Mette uit de bus, wat zou dat in Kalmthout zijn?
Het viertal besloot met hun flinke vuist tegen racisme en facisme. “Dit is onze anti-oorlogssong, tegen dictators en onrecht”. Vul zelf de dictators maar in: keuze genoeg. En een wervelend Boyun Eymem knalde uiterst vitaal en strijdbaar over de Kalmthoutse heide. En zo besloot Meral Polat hun show met een knaller van formaat. Benieuwd naar die nieuwe plaat (Meydan), maar daarvoor is het nog wachten tot 19 september…
LAURA DE JONGH
In de Courtyard had harpiste Laura De Jongh de eer om twee keer aan te treden. Toen de jonge Kamthoutse rond 18u30 haar eerste set speelde, had ze af te rekenen met een teveel aan praters, wat het luisteren voor de liefhebbers minder aangenaam maakte. Allicht was het dat ook voor de muzikante. Toch konden we genieten van die korte set met vooral ‘oud werk’.
Machtig mooi hoe ze haar harp liet schitteren, al dan niet gekoppeld aan loops en drones. Gelukkig was bij de tweede compositie het geroezemoes min of meer gestopt. Bloedmooi was deze. En ook de derde klonk feeëriek. Muziek die erom smeekt gehoord te worden in betere omstandigheden.
Bij de tweede set van De Jongh, even voor negen, was het minder druk en werd er duidelijk ook aandachtiger geluisterd. In deze twee set stond, met drie composities het nieuwe album Fundus centraal. Bijzonder mooie, filmische composities, waarbij dringend een film verzint dient te worden. Magisch snarengepluk en pure schoonheid. Fundus verdient onze en jouw aandacht.
FELA KUTI CELEBRATION BAND
“Ze hebben maar een uurtje. De band vraagt dat je beweegt vanaf de eerste noot”, aldus de enthousiaste presentatrice op Jazz op de Hei. Eigenlijk had de Fela Kuti Celebration Band nog een kwartiertje langer zelfs, maar dat dansen kwam effectief vanzelf in orde. Letterlijk nadat de eerste noot gespeeld was, stond heel de wei duchtig te dansen. De ‘all star band’ trakteerde dan ook op een overdosis repetitieve Afrikaanse ritmes en jazzy vibes.
De naam laat het raden: de band brengt een eerbetoon aan de legendarische pionier van de Afrobeat Fela Kuti. Het tienkoppige ensemble deed dat wel met een eigen twist en met tonnen spelplezier. De geest van Kuti waarde rond in Kalmthout, terwijl de band een ononderbroken aanslag deed op ieders dansbenen. Met bronstige blazers, pompende bas, veel percussie natuurlijk en erg goede zang. Al was het toch vooral dat ritme dat overheerste zaterdagavond.
“We zijn hier niet om over politiek te praten, laten we het hebben over de liefde”, klonk het als inleiding tot Shakara (1972). “Shakara betekent: ik hou van jou”. Een geweldige dansbare meezinger deze liefdesboodschap. Een hoogtepuntje ook.
De dansers, en dat was zowat iedereen, hadden nog een klein beetje tijd om de batterijen te herladen of even te rusten, want met de hoofdact hadden ze die dansbeentjes gegarandeerd wéér nodig.
STUFF.
Om stipt 22 uur traden Lander Gyselinck, Andrew Claes, Dries Laheye, Joris Caluwaerts en Mixmonster Menno ten tonele. Wat zou volgen valt eigenlijk moeilijk te omschrijven. Jawel, de ultieme aanslag op elkeens dansbenen, zoveel is duidelijk. En deze keer gingen we zelf ook voluit. Maar wat was dat zeg? Bevreemdende saxofoonpartijen, kapotte beats, buitenaardse keys en pompende, knettergekke drums? Of andersom, en dat alles tegelijk.
Een zege voor de dansers en een grote zaligheid voor het zijn, wat een beleving, wat een trip. De enigen die niet bewogen waren de bomen op het terrein al durven we zelfs daaraan twijfelen. Ja, dat is wat STUFF. teweegbrengt. Keer op keer. Zo ook in Kalmthout!
Geyselinck tekeer gaand als een bezetene op hyperkinetische drums, die ongelooflijk bizarre en tegelijk hemelse elektronische saxofoon sound van Claes, dat dwingende basspel van Laheye en dan dat magische toetsengetover, de meest vreemde, allicht buitenaardse tonen en blieps incluis. En dan de samples van Mixmonster Menno die alles in geoliede banen leidden.
Wat ECHT! vorig jaar lapte, deed STUFF. nu losjes over. Nee, maal twee, met de hele weide omgetoverd tot een kolkend dansende massa, meegenomen in absolute trance. De ongelooflijke mix van jazz, hiphop, glitch, fusion en zoveel meer, met ontelbare onwaarschijnlijk elektronische geluiden en zotte synths. Buitenaards of muziek uit de toekomst? Wie zal het zeggen, het werkte zo ongelooflijk lekker! Wat een geweldige trip, wat een feest.
Of hoe Jazz op de Hei ook dit jaar een succesvolle editie besloot met een knaller van formaat. Maar de gehele affiche was er eentje om in te lijsten, met opvallend veel dansbare acts op deze editie én met een pak meer volk dan vorig jaar.
Volgend jaar uitbreiden en nog straffer? Hou het graag wel kleinschalig en authentiek, maar over dat laatste zijn we gerust. Volgende jaar zijn wij alvast graag opnieuw van de partij voor meer jong jazz- en ander geweld. Iets om alweer naar uit te kijken. Maar nu eerst een beetje bekomen en vooral nagenieten van déze editie.
Website – Facebook – Instagram
