Ellen Van Campenhout – voor de muziekliefhebber Helen Francis – loopt al een tijdje bij ons in de kijker en wie dat bij ons doet, komt ooit weleens op een podium bij ons terecht. Op 10 augustus inviteren we Ellen in Café De Loge. Kort door de bocht – doen we wel eens – maakt Helen Francis female singersongwriter-pop. Als je de moeite doet om de bocht volledig te nemen, merk je dat Helen Francis muziek maakt die onder de huid kruipt en je niet meer losmaakt. Kortom, een talent.
Waarom werd Ellen Van Campenhout Helen Francis?
Helen Francis: Ellen Van Campenhout is pas laat ontpopt tot Helen Francis. Eigenlijk had dat al veel eerder kunnen gebeuren. Toen ik in Brussel aan de hogeschool studeerde, brak Selah Sue door. Ik herinner me dat ik toen dacht, “Dat zou ik ook willen doen, maar dat is niet voor mij weggelegd”. Ik was op de middelbare school begonnen met nummers schrijven. Mijn beste vriendin Piya startte toen een band en ik speelde gitaar. Tijdens één van onze repetities ben ik beginnen schrijven aan een nummer voor de band. Nadien schreef ik nummers voor mezelf, ik heb er ook enkele opgenomen met mijn leraar op de muziekschool. Maar ik dacht er zelfs niet aan om op te treden of om die opnames te verspreiden. Dat was iets waar ik erg onzeker over was. Na mijn studies ben ik mezelf verloren in het uitgaan. Ik heb nog wel eens een band opgericht toen ik in Gent woonde, maar ook toen vond ik het moeilijk om te geloven in mezelf. Uiteindelijk ben ik in een diepe persoonlijke crisis terechtgekomen. Ik had heel donkere gedachten en ik leefde erg destructief. Toen ik 30 werd, heb ik besloten om mijn leven te veranderen. Ik ben opnieuw met muziek begonnen en dat was werkelijk mijn redding. Muziek gaf mij een doel, ik had een reden gevonden om iets moois te maken van mijn leven.
De muziek werd er met de paplepel bij je ingegeven, deels door de platencollectie van je vader. Je ging als jonge tiener blijkbaar niet op zoek naar de hippe dingen van het moment?
Helen Francis: Mijn vader is inderdaad een groot muziekliefhebber. Hij moedigde me ook aan om eigen nummers te schrijven. En hij zette thuis regelmatig zijn platen op. Ik was als kind echter vooral fan van Get Ready! en Britney Spears. Maar we keken ook samen met het gezin naar De Pre-Historie op televisie. Ik zag een liveoptreden van U2, ik herinner me nog heel goed dat ik Bono op een podium met een witte vlag zag zwaaien. Toen is mijn muzieksmaak veranderd. Mijn vader merkte mijn interesse op en hij gaf me cd’s van U2 en Bon Jovi. Die heb ik grijs gedraaid, toen nog met mijn Discman. Ook bepalend was een vriendin die me meenam naar een optreden van Bruce Springsteen in het Koning Boudewijnstadion. We waren toen 14 jaar, denk ik. Maar de meeste van mijn leeftijdsgenoten luisterden inderdaad naar andere muziek. Toen ik op school vertelde dat ik ’s avonds naar Brussel zou gaan om Bruce Springsteen te zien, vroeg iemand me of dat een acteur was. Voor een schoolopdracht moesten we een mixtape maken met onze top drie favoriete nummers, op nummer 1 had ik Roxanne van The Police gezet. De leerkracht vond dat toen een opmerkelijke keuze. Ik had de omslag van een studieboek volgeschreven met namen van artiesten, zoals The Rolling Stones, Santana, Jimi Hendrix, The Doors, Eric Clapton en Janis Joplin. En iedere vrijdagnamiddag was er een schoolradio die door de leerlingen werd uitgezonden. Samen met een vriendin draaide ik dan deze bands op de speelplaats, we zagen eruit als hippies. Ik denk dat onze klasgenoten niet konden beslissen of we nu cool waren of net niet, we waren zeker en vast de vreemde eend in de bijt.
Welk gevoel hield je over aan muziek, behalve het genot om er naar te luisteren?
Helen Francis: Muziek gaf me een identiteit als tiener, ik voelde me anders dan mijn leeftijdsgenoten. Ik wilde geen merkkledij, ik kocht mijn kleding liever tweedehands. Ik hoefde niet bij de populaire jongens en meisjes te horen. En ik luisterde graag naar muziek uit de jaren ’70. Dus ik kleedde me ook volgens de stijl uit die tijd. En ik wilde net zoals de hippies de wereld veranderen door naar betogingen te gaan en protestliederen te schrijven.
Je vertelde me ooit dat je altijd wel op zoek ging naar artiesten met een zelfdestructief kantje. Waarom?
Helen Francis: Op een of andere manier was er een fascinatie daarvoor, dat klopt. Voor een sociaal project op school koos ik een organisatie voor daklozen met een verslavingsproblematiek. Ik las gedichten van Jotie ’t Hooft, ik was geobsedeerd door Janis Joplin. Ik kan niet precies verklaren waarom dat zo is. Ik heb er ondertussen veel over gereflecteerd. Het is misschien de angst om echt te leven die me heeft gedreven tot een zoektocht naar de dood. Het is makkelijker om te kiezen voor destructief gedrag dan om ergens voluit voor te gaan. Ik worstelde heel erg met faalangst en een laag zelfbeeld.
Vind je dat in je eigen muziek ook terug?
Helen Francis: In mijn eigen muziek schrijf ik vooral over de emoties die ik voel. Meestal gaat dat over de liefde.
Heb je er moeite mee als ik denk dat je nummers vaak een sombere kant laten uitschijnen?
Helen Francis: Ik ben inderdaad iemand die houdt van sombere muziek, ik kan de tristesse van het leven ook echt omarmen. Ik vind het niet erg om me verdrietig te voelen. Soms komen mensen uit het publiek me na afloop van een optreden zeggen dat ze moesten huilen. Dat is eigenlijk wat ik onrechtstreeks wil bereiken. Ik vind het mooi dat ik mensen in contact kan brengen met hun diepste emoties. We stoppen ons verdriet zo gemakkelijk weg. Maar het is helend om het te voelen.
Je maakt ook veel covers. Hoe kies je die? Omdat ze bij je stem passen of uit liefde voor de songs?
Helen Francis: Ik moet toegeven dat ik heel veel op social media scrol, vooral TikTok en Instagram. Dankzij die algoritmes kom ik zo in contact met heel veel andere muzikanten. Ik hoor op die manier regelmatig een mooi nummer waarvan ik denk “Dat wil ik ook een spelen”. Of soms hoor ik iets op de radio of komt er spontaan een nummer in mij op. Meestal voel ik onmiddellijk of iets werkt of niet.
Je gebruikt alleen je stem en je gitaar. Een bewuste keuze?
Helen Francis: Nee hoor, ik wil eigenlijk heel graag een band en ondanks enkele pogingen om er eentje te starten is dat spijtig genoeg nog niet gelukt. Ik ben dus nog steeds op zoek naar muzikanten.
Je dweept ook met jazz, maar daar hoor ik dan weer weinig van terug in je muziek. Of zie ik dat verkeerd?
Helen Francis: Haha, dwepen is het juiste woord! Jazz is echt wel muziek van de bovenste plank. Dankzij mijn gitaarleraar Jeroen Reggers (Unfinished Business) leerde ik jazzstandards spelen. Ik ben absoluut geen goede gitarist, maar ik wilde mezelf kunnen begeleiden bij het zingen. Ik kan nu enkele standards zoals Misty, Blue Moon en Sunday Kind of Love. Ik leerde op die manier de vierklanken en tensions kennen. Dat heeft op een gegeven moment heel erg mijn songwriting beïnvloed. Toch greep ik op een gegeven moment opnieuw meer naar die akoestische steelstring gitaar. Dat was de periode dat ik erg naar Jeffrey Martin en Lizzy McAlpine begon te luisteren. Bij langere sets neem ik mijn elektrische gitaar toch steeds mee zodat ik Why Does It Hurt kan spelen. In dat nummer gebruik ik wel die jazz-akkoorden.
Je bent ook zeer open over je eigen persoonlijkheid, dat maakt – vind ik – je muziek nog meer intens.
Helen Francis: Ik ben inderdaad een open boek. Ik moet erop letten dat ik niet te veel deel. Soms denk ik achteraf, na een gesprek, “Waarom heb ik dat toch allemaal verteld?”.
Kennen mensen Ellen Van Campenhout als ze Helen Francis kennen?
Helen Francis: Door Helen Francis, ben ik zelf veel meer beginnen geloven in mezelf. Dankzij mijn muziek ben ik veel meer in contact met mijn gevoelswereld. Maar ik heb mezelf ook gepusht om ermee naar buiten te komen. Dat was aanvankelijk erg beangstigend, posten op social media, op een podium staan, maar het heeft me geholpen om mezelf te waarderen en graag te zien.
Je mocht al je eilandplaten opsommen voor Luminous Dash, noem nu maar eens je favoriete liedje en waarom.
Helen Francis: Mijn favoriete nummer is eigenlijk Love Hurts van Nazareth of A Whiter Shade of Pale van Procol Harum. De sfeer die die nummers oproepen, die melancholie, dat is toch prachtig.
Binnenkort sta je in Cafe De Loge voor een optreden met je. Wat mogen we verwachten?
Helen Francis: Ik ben volop bezig aan mijn setlist, iets wat ik heel leuk vind om te doen. De voorbereidingen naar zo een optreden geven me op een andere manier heel veel voldoening. Ik ga eigen nummers brengen, maar zeker ook covers. De setlist zal gevarieerd zijn, ik breng drie gitaren mee zodat ik ook in Open D stemming kan spelen en daarnaast mijn elektrische gitaar. Ik kijk er echt erg naar uit, want De Loge biedt de beste setting die ik me kan wensen als solo-artiest. Ik ben erg dankbaar dat ik er mag staan.
