1983. Jonge helden staan op en nemen – met of tegen de zin van velen – hun plaats in de Belgische muziekscene in. De helden van toen kenden stillere periodes, maar waren nooit weg. Want elke generatie sindsdien kent Arbeid Adelt!, de band rond frontman Marcel Vanthilt en van hits als Lekker Westers, De Dag Dat het Zonlicht Niet Meer Scheen, De Stroom… Te rebels voor de één, een welkome verademing voor de ander.
2023. Veertig jaar later en de jonge helden staan er nog steeds. Ouder, maar energieker en frisser dan ooit, want ‘l’univers nouveau est arrivé’. Het Heelal Is Hier. Het zevende album van Arbeid Adelt!. Het heelal stuiterde. Op het podium van concertzaal De Casino in Sint-Niklaas.
Ze kwamen niet alleen, maar brachten nog een band met een uitroepteken in de bandnaam mee. Dat kwam 1) mooi uit 2) omdat de opwarming van het publiek wél snel mag gaan, in tegenstelling tot die van de aarde. En daar slaagde Motor!k zonder problemen in.
Joeri Dobbeleir (componeren, gitaar, sampler – The Whereabouts Of J Alberts, Suburb Songs), Dirk Ivens (gitaar, effecten – Dive, Absolute Body Control, The Klinik, Sonar) en Dries D’Hollander (drums, samples, sounds – Suburb Songs) zetten instrumentaal innemende tracks neer, waarin ze sonische uppercuts uitdelen. Krautrock met pit. Dansbaar, trance-baar.
We zien Ivens niet zo vaak met een gitaar en toch leek het instrument een aangegroeid verlengde van zijn lichaam vanavond. Door elektronica voortgestuwd, snijden de snaren de ene keer koud op je huid of zorgen ze voor een ronkende ritmesectie op zich. Hun hart voor EBM wordt niet altijd weggestopt, want onder de kruidlagen loopt de gestuurde, overstuurde psychedelische hectiek soms hoog op in intense ritmes. Elektrogeniale elementen versmelten in het rockgegeven van snaar- en drumwerk.
Hoewel Motor!k mooi afgebakende tracks speelde, leek het alsof we meegenomen werden in één bedwelmende trip.
De trip die daarop volgde slorpte onze focus helemaal op. Want het heelal werd even herleid tot het podium. En het stuiterde. En Marcel Vanthilt nog meer. En de muzikanten waarmee de jonge 65-er zich omringde, zorgden ervoor dat hij in opperste schoonheid kon stuiteren.
Niet zijn gewoonlijke entourage, want saxofonist Jan Vanroelen werd neergestoken. “Letterlijk, met een mes. Ja, hoe anders?”, legde Marcel uit. (Het zegt wellicht té veel over onze eigen geest als we deze vraag kunnen beantwoorden met een – alfabetisch gerangschikt of volgens mate van impact gerangschikt – lijstje, gaande van glasscherven, briefopeners, scharen, degens, tot zwaarden, bajonetten, floretten, priemen,…).
En ook Luc Van Acker is neergehaald. Niet door een mes. Door een burn-out. In zijn zetel. “Maar we hebben helemaal hun akkoord om dit hier te komen doen”, stelt hij gerust. Via deze weg: een goed en warm herstel aan beide heren!
Wie stond er wel? Drie topmuzikanten: er was de gitarist Thomas Vanelslander (Gorki, Helsinki, RVHG) vergezeld door – op de saxofoon, aan de knoppen “en zoveel meer”, improviserend, imponerend – Andrew Claes (Stuff) en aan de toetsen en verantwoordelijk voor heerlijk typerende backing vocals “en zoveel meer”: Leen Diependaele (Samowar, History of New Wave Tour).
Als het ook op donderdag alle dagen vrijdag mag zijn, dan klinkt Fris! Fris! Het Heelal Is Hier wel lekker. Marcel – in strak wit pak – springt speels over de planken, de grondstoffen van de wereld opsommend, onder begeleiding van de funky saxofoon en hippe toetsen.
Dat ‘happy’ geen Nederlands is, zouden we bijna vergeten. Hoe hij continu ‘omdenkt’ en de kleine en grote frustraties om weet te zetten in ironische humor in fantastische, vrij geassocieerde teksten die tóch aan het eind van de rit helemaal de zin vatten!
Er was één ademmoment in de set (de rest was gewoon adembenemend). Hoewel het er eentje was die ons ook wel wat bij de keel greep, want terugdenkend aan de dood van Arno Hintjens, bedacht Vanthilt het volgende: “Als de lente niet het laatste is, dan verkies ik de herfst.” Een warm, intens nummer met natuurlijke junglebeats en backings en sax die het toch een ‘wilde’ toets geven, zonder uitgelaten te zijn.
Onze favoriet op die nieuwe Arbeid Adelt!-plaat is ongetwijfeld Pelikaan, waarbij de dancebeats aankondigen dat het aperotijd is, met ‘tching tching! bling bling!’-tijd voor essentiële vragen die er helemaal niets toe doen. “Dans in je cocktail! Er zit Breezer in de freezer!”
Heren, Praat Niet Zo. “Saai is het niet”. Nooit, met Arbeid Adelt. De heren worden aangesproken, in dit met testosteronbeats beladen nummer. En vooral ook de ministers. “Alles is mooi als je ’t in twee snijdt.” Haha, denk daar maar eens over na, heren!
“Buiten is de hel, maar binnen heb ik pret.” Met dystopische botsautotunes in een electrophiphoppend deuntje is het sowieso dolle Pret. Een echt techno-introotje leidt Het Proletariaat Wil Laminaat in. Met magistrale achtergrondzang, een ijzersterk nummer, net zoals die track gedragen door een funky tristesse… De Engel Met Een Handgranaat.
De nummers van Het Heelal Is Hier werden – na hun live-release vorige week in De Kelk in Brugge – ook hier één voor één erg gesmaakt en laten we eerlijk zijn: topplaat! Geen twijfel over.
“Ik voelde me in ’83 ook al 65. En kijk… als je lang genoeg wacht!”
We hadden enkele oudere nummers verwacht, maar kregen er meer dan gehoopt. Roodborstje, Capita Selecta, het subliem haakse Pro Vita, de hit De Dag Dat Het Zonlicht Niet meer Scheen uit 1982, Lekker Westers maar ook het nog steeds prachtige Jonge Helden, doen ons twee dingen beseffen: het (ja, we beseffen het) clichématige ‘de tijden zijn niet veranderd’, want de teksten blijven inhoudelijk actueel. Maar ook dat Arbeid Adelt! altijd al tijdloze muziek maakte en Marcel Vanthilt uit ‘zijn machientje’ nog steeds overstuurde, bizar typerende blieps, samples en sounds tovert.
In de sterke cover van Tanz Der Mussolini (Deutsch-Amerikanische Freundschaft, D.A.F.) laat Arbeid Adelt! tegenwoordig niet alleen Mussolini en Hitler dansen, maar ook Putin.
Als bisnummer kregen we een waanzinnige ultramegamix van Pelikaan nog door ons lichaam gestuurd. “Dance, you motherfucker.” Het staat hem (Marcel Vanthilt) goed, dat dansende heelal.
We weigeren er veel van te geloven, als Vanthilt laat vallen dat dit misschien de laatste Arbeid Adelt!-release is die we nog te horen gaan krijgen. Ze waren 40 jaar geleden steengoed en nu op hun best. De vooruitgang van de techniek, zorgde voor scherpere, knappere beats en sounds. De vooruitgang van de jaren, maakte Vanthilt nóg scherper, warmer, intenser.
Laat ons afspreken dat er dus nog niet gestopt wordt. Okee? Dat is dan afgesproken.
