Het Grauzone Festival in Den Haag vierde afgelopen weekend feest. Tien jaar al – en met een gestaag groeiende appreciatie uit steeds verdere buitenlanden – trekken Marc en Natasja de organisatiekar.
Grauzone is een uniek nichefestival in haar soort en combineert ‘gender equality’ met boeiende undergroundmuziek en kunst en laat dit alles samenkomen in tot de verbeelding sprekende locaties. Dat is heel wat inderdaad. Marc en Natasja hebben een achtergrond in de punk-, kunst- en wave-wereld wat ze al tien jaar op onnavolgbare wijze uitpuren in de programmatie van hun festival. Veel bands traden meermaals aan wat veel zegt over hoezeer artiesten de ‘Grauworld’ genegen zijn. De affiche zorgde voor een 50/50-verdeling tussen man en vrouw. Daar was bewust naar gestreefd. Nichefestivals hebben sowieso al een uitstekende reputatie op het vlak van ruimdenkendheid en wederzijds respect. Het publiek van Grauzone weet dat ook en omarmde dus de wereld zoals die ook hoort te zijn buiten de muren van concertzaal Paard in hartje Den Haag. Indierockers met t-shirts van postpunkbands, blauw haar, roze haar, mannen met een blouse die enkel in de damesafdeling van een kledingwinkel kan gekocht worden, het kan allemaal. Deze diversiteit vonden we vanzelfsprekend ook terug in het muzikale luik van het festival, want daarvoor hadden we toch vooral de verplaatsing naar Den Haag gemaakt.
The place to be was dus vooral Paard. Drie podia werden dit jaar opgesteld in dit muzikale wonderhuis. Opvallend dat elk podium zich op de eerste verdieping bevond. Minuit Machine opende op de ‘small stage’ en bracht verstoorde electrowave uit Parijs. Geen spoor van Hélène De Thoury tijdens de huidige tournée maar zangeres Amandine Stioui liet zich bijstaan door de geweldige Camille Frillex die we al aan het werk zagen bij Sarah Maison.
Camille was ongenadig en onweerstaanbaar achter de knoppen en zorgde voor een dansbare cocktail van darkwave en minimalistische techno. Eigenlijk haalde Amandine zelfs het niveau naar beneden door toononvast te zingen en na te laten de show echt te verzorgen, wat perfect mogelijk moet zijn. Het was allemaal nét niet dát. De danspasjes waren die van een ongeïnspireerde initiatie ochtendgymnastiek.
VR Sex op de mainstage kon onze aandacht evenmin vasthouden hoewel deze band vanzelfsprekend uit een totaal ander vaatje tapte. Zanger Aaron Montaigne en zijn Amerikaanse kompanen – Kompaan is een Haagse brouwerij – waaronder Deb Demure van Drab Majesty (die op zaterdag vervangen werden), brachten een stevige combo van deathrock en postpunk die deed denken aan iets tussen Killing Joke en Daughters. De “dark sunglasses attitude” en het gebrek aan echt ver dragende songs waren hier de kritische minpuntjes.
Geen nood echter want op de small stage wachtten Jasmine Golestaneh en Eddie Cooper uit New York ons op. Tempers timmert al 6 jaar aan de weg maar temperde onze verwachtingen geenszins. Ze kwamen hun recente plaat New Meaning voorstellen in een wazige stage act. Jasmine was zelden goed zichtbaar maar danste sierlijk over het podium en heeft een meeslepend mooie stem. De dansbare synthpop/darkwave was vaak mooi gepolijst doch evengoed bijtend neerslachtig, wat een mooie dynamiek gaf.
Jasmine zette dit mistig visueel ‘in the picture’ door vaak een kap op te zetten. Eddie zocht geen moment interactie met het publiek maar flirtte in sommige nummers echt wel met de geweldige baslijnen van The Cure’s Simon Gallup. Tempers klonk in feite als een laidback versie van Give Me It van The Top. Overstuurde synths met dieptreurige bas en hemelse vocalen waren alomtegenwoordig en zorgden voor een heel mooi optreden.
Grauzone was dit jaar voor het eerst wéken op voorhand uitverkocht, wat vooral voelbaar was bij de bands op het kleine podium. Het zaaltje bleek meermaals uit haar voegen te barsten waardoor we eieren voor ons geld kozen en we Jim Jarmusch en zijn audioviseel project Sqürl aan onze neus voorbij lieten gaan om zo de soundcheck mee te pikken van het onnavolgbare hardcore punktrio Lambrini Girls. Die zagen we op Left Of The Dial al furore maken in het benedendek van de V11-boot. Een optreden van deze dames uit Brighton is een must see. “Welcome to our gig” stond op de background visual ook in het Nederlands vermeld.
Ze kwamen het podium opgestapt met shotjes drank en nodigden Paard uit de beker te heffen. We zijn tenslotte met zijn allen vrienden en lesbisch toch? In feite mogen we niet teveel vertellen over een gemiddeld optreden van Lambrini Girls. We willen de pret niet bederven als je ze ooit ook eens te zien krijgt. Verwacht je hoe dan ook aan een bezeten drumster Catt Dampier die wel eens op haar drumstel balanceert en aan een oogstrelende bassiste Lily Macieira die vingervlug is en het moordend tempo van de volledige set als orkestmeester regelt. Last but not least is er nog de vuilbekkende zangeres/gitariste Phoebe Lunny die meer in de zaal staat te spelen, entertainen, liggen of moshen dan óp het podium. Ze lijkt ook allergisch aan kledij, lippenstift dient uitsluitend om breed uitgesmeerd te worden door de microfoon en bier is een alternatief voor shampoo. Maar wat een withete dampende show brengen Lambrini Girls!
Er gebeurt zoveel en het is in die mate onderhoudend dat een optreden van dit trio in een oogwenk voorbij lijkt. Songs als Lads, Lads, Lads, Craig David en Help Me, I’m Gay brengen 60 uur later nog steeds een glimlach op onze lippen. Lambrini Girls vormden de absolute doorstart van een wervelend kwartet spraakmakende optredens. Ze hebben vooralsnog weinig songs in de aanbieding maar wat ze hebben wordt op grandioze manier gebracht. De band hierna die we zagen op het podium van het echt wel grote Paard Café gaan we toch ook niet licht vergeten. Het is overigens niet de laatste act vanavond die kwam overgevlogen uit Melbourne, Australia!
Clamm was een postpunktrio, en is dat nog steeds, maar bassiste Maisie Everett is kennelijk vervangen door een bassist, al dan niet enkel omwille van de verplaatsing. Met hun album Care onder de arm nam zanger Jack Summers de zaal mee in een woedend uurtje Bad Brains meets Civic. Halverweg het eerste nummer wilden ze “a bit more of everything in our monitors”. Dit resulteerde in een veel te luide sound of noise waardoor Summers’ teksten niet meer verstaanbaar waren, niet dat ze het door het razende tempo anders wel geweest waren. Het café werd hoe dan ook in lichterlaaie gezet en we waren getuige van een aan –en afrollen van moshpits waarin opvallend veel vrouwelijk geweld het tempo dicteerde. Afgaande op het aantal hoofden dat we van tussen de monitors dienden te plukken was dit een in alle opzichten geweldig optreden. Bijkomend voordeel, de prut was uit onze oren geblazen…
Ambassade stond op ons programma, maar was het slachtoffer van de populariteit van de op de small stage geprogrammeerde bands. Of beter gezegd, wij waren dat slachtoffer want er was aan de ingang geen doorkomen meer aan. En het was bij Clamm al een drukte van jewelste. Dan maar vlug nog een flard Lebanon Hanover meegepikt die we op Leffingeleuren al zagen. We zagen in tegenstelling tot dat optreden verbazingwekkend veel licht en witte kledij. Larissa en William (die op zaterdag nog als Qual kwam optreden) weten duidelijk heel goed hoe ze zich moeten uitdossen voor een verjaardagsfeest.
Paard was niet alleen a place to be maar ook A Place To Bury Strangers. The loudest band in the world, een wisselbeker die ze delen met Swans, kwam langs met voldoende gitaren en bakken rook voor een masterclass ‘shoegaze/noise/gitaarwerpen’.
Zanger Oliver Ackerman gedroeg zich geen twee minuten als een conventionele frontman en leek eerder op een baldadige peuter die niet kon slapen na een cola teveel. Sandra Fedowitz mepte zich de armen van het lijf en jutte hem wellicht ongewild nog meer op. Gitaren vlogen in het rond, braken doormidden, snaren slingerden rond en het wrak van een ter ziele gegane gitaar werd door de kabels van zijn microfoon over het podium gesleurd als ware het een trofee. De man staat bekend als effectenpedaalkunstenaar en wist dus wel heel goed wat hij deed. De sound was ondoordringbaar en chaotisch gecontroleerd. Het laatste deel van de heel vermakelijke set werd aangevat in het midden van de zaal in een soort effectenpedaalwonderdoos waarop het trio zich vol kon uitleven. Een van It It Anita gejatte gimmick?
De volgende ochtend zat Ackerman braaf een croissant te eten aan het ontbijtbuffet in ons hotel. Hij zat daar niet alleen. De nog slaperige Lambrini Girls trakteerden ons op een “good morning mate” en ook Alison Lewis en Laura Bailey uit respectievelijk Melbourne en Fremantle (Perth) hadden een hongertje.
Op een podium heten Lewis en Bailey echter Zoe Zanias en Neu Romancer en vormen samen het duo Zanias. Zaterdag stonden ze nog apart geprogrammeerd met een heuse dj set. De dames wonen al lang in Berlijn en speelden op de small stage een heel knap optreden. Een kwartier vóór hun headlineroptreden was er al geen doorkomen meer aan. Fans uit Spanje en zelfs Griekenland stonden al geruime tijd vooraan te wachten op hun idool Zanias. Lewis was een van dé figuren dit jaar want ze was in feite curator light met meerdere bands op de line-up van haar Berlijns label Fleisch Records. Ze kwam bovendien al voor de 7de keer optreden op Grauzone waaronder met haar andere band Linea Aspera. Alles aan Zanias (live) is oogstrelend mooi.
De dames lijken wel fotomodellen, dragen stijlvolle outfits met Zoe in een sierlijk gothic kleed en Laura als sexy rockchick met lederen broek. De visuals blijven spaarzaam en Laura hield zich steevast op rond haar synth en basgitaar. Dit gaf Zoe de kans de danseres en podiumartiste in zich vrije baan te geven.
Nieuwe nummers Metrics en Simulation vormden een mooi vervolg op de songs van het prachtige album Unearthed uit 2021. Het is nog even wachten op de plaat Chrysalis maar wellicht kunnen we ons als gebruikelijk verwachten aan maatschappijkritische teksten, pompende bassen en melodisch complexe songstructuren. Niet iedereen werd instant wild van haar stemgeluid maar wij zijn wel fan. Het is bij Grimes niet anders. Het theatrale in zowel live-uitvoering als videoclips komt bij Zanias op de voorgrond, en daar is haar adoratie voor het werk van Claire Boucher niet vreemd aan. Alison baadt op het podium ook wel in een vergelijkbare elfenwereld. Iemand omschreef haar onlangs als Electro Elf vertelde ze ons de volgende ochtend. Het is de perfecte omschrijving in twee woorden van de wereld van Zanias.
Zanias’ sound is de essentie van darkwave electro, dromerig dus, maar evenzeer meeslepend op een destructieve én opwindende manier. Toen we haar in de hotellobby vertelden over de vergelijkingen met Grimes was Alison vereerd want ze verklaarde zich grote fan. Meer zelfs, haar nieuwe plaat zal minder electro en meer poppy klinken met uitstapjes richting italodisco. We zijn nu al razend benieuwd. Iedereen evolueert en dat is maar goed ook. De connectie tussen Lewis en haar Fleisch-collega Bailey, aka DJ Neu Romancer, werkt bevrijdend en het gaf Zanias als duo veel energie en vrijheid. Een volle zaal kregen ze aan het dansen en we waren getuige van een opwindend en prikkelend optreden.
Zoe haalde het spiking incident van een tijdje terug in een Berlijnse club nog eens aan om het gedrag van de buitenwipper te veroordelen. Ze was toen slachtoffer maar haar klacht werd afgewimpeld en ze werd eerder als een last dan als een slachtoffer “mishandeld”. Even leek ze alle mannen over dezelfde kam te scheren maar ze herpakte zich met “I love men, do not get me wrong”. Alison Lewis presenteerde zich op Grauzone als een intrigerende artieste en we houden fijne herinneringen over aan ons gesprek over muziek en festivals.
Het was tot nu toe allemaal Paard wat de klok sloeg. Hoogtijd om de nacht in te zetten en een andere zaal te exploreren.
In The Grey Space In The Middle konden we genieten van de “alternation performance project” van Julia Kiryanova. Wij gingen de basement echter opzoeken want Acidic Male was al goed gevorderd in haar dj-set. Puck Schot uit Rotterdam is visueel kunstenaar die muziek begon te maken, gebaseerd op noise, geweld, proza en verstoorde samples. Haar set was dan ook experimenteel en volgestouwd met hypnotiserende drumpatronen. Dim Garden borduurde verder op dat thema. Ze is Canadese maar woont in Den Haag. Aanvankelijk hoorden we veel noise en doom tussen de industrial sound sijpelen. De set werd gaandeweg melodischer om dan weer in een brij van distortion af te sluiten. Knappe set van Dim Garden.
Onze avond zat er zo stilaan op maar we pikten nog een stukje Ofra mee. Ofra Beenen uit Rotterdam is medeoprichter van het online radiostation Operator en ademt electro en wave uit. Haar sound weerspiegelde haar voorliefde voor new beat en de set was vlotter behapbaar dan die van Acidic Male en Dim Garden. We hadden een groot “dit kan wel op Tomorrowland vonken geven” gevoel. Moe maar tevreden gingen we hotelwaarts want Grauzone had nog twee dagen pret in petto.
