Zever, Zalving En Een Zeemanslied. Zo heet het debuut van Meermens, het muzikale alter ego van Bram Verstappen. Kleinkunst-luistermuziek waarin alle grote en kleine dingen van het leven aan bod komen. We hadden een praatje met Bram…
Dag Bram, je debuut ligt nu in de winkel. Alles bij elkaar genomen werd dat een proces van jaren. Hoe voel je je nu de plaat er is?
Dat is meteen al een rake vraag…. Ik voel een heleboel dingen nu de plaat er is. Opluchting om te zien dat alles is uitgedraaid zoals ik het voor ogen had, fier om de plaat eindelijk vast te kunnen houden, ontroerd omdat het toch een heel proces is dat wordt samengevat in enkele nummers…. Maar ik voel me vooral enorm dankbaar dat ik dit heb kunnen en mogen realiseren. Alleen zou ik dit niet gekund hebben, dus ’t is heel fijn om zoveel mooie mensen ontmoet te hebben die me hierin hebben begeleid.
Je koos resoluut voor de Nederlandse taal, was dat een beslissing die je vanaf het begin nam?
Het allereerste nummer dat ik ooit schreef (ik zat toen in het tweede middelbaar en had net drie gitaarakkoorden geleerd), was in het West-Vlaams. De jaren die daarop volgden ben ik heel veel blijven schrijven, maar zonder echte voorkeur. Ik schreef in het West-Vlaams, in het Engels, maar ook steeds meer in het Nederlands. Ik kon daar echt in zeggen wat ik wou, ik vond het ook enorm leuk om met de betekenis en het ritme van woorden aan de slag te gaan, om ermee te spelen. Mijn eerste optreden was op een braderie in 2015 en daar speelde ik alle soorten nummers door elkaar. Vanaf mijn tweede optreden besloot ik om in het Nederlands verder te gaan en ik ben tot op vandaag nog steeds enorm blij met die keuze.
Hoe je het draait of keert, Nederlands dwingt je bijna te luisteren, maar daardoor geef je je ook wel meer bloot. Heb je daar geen problemen mee?
Neen, dat vind ik net het leuke aan wat ik breng: het eerlijke. Als mensen na een optreden naar mij komen en zeggen dat ze zich herkennen in bepaalde nummers, dan vind ik dat een fantastisch compliment, dan merk je dat heel veel gevoelens universeel zijn, maar dat mensen ze soms moeilijk kunnen benoemen. Dat probeer ik dan voor hen te doen met de muziek, zo hoop ik dat iedereen een beetje ‘meer mens’ wordt. Al probeer ik mensen daarnaast ook gewoon een fijne avond te bezorgen, ’t is niet allemaal zo filosofisch….
Als je aan mij de twee kernwoorden van de plaat vraagt, zou ik antwoorden zelfrelativering en sarcasme. Ga je daarmee akkoord?
Ik kan me daar voor een groot stuk wel in vinden, ja, al denk ik dat enkele nummers ook gewoon heel eerlijk zijn. Verschillende nummers die eerst nogal sarcastisch lijken, hebben voor mij eigenlijk een veel diepere betekenis. De zelfrelativering… dat begrijp ik volledig! Ik vind het heel belangrijk om mezelf te kunnen relativeren als mens, als muzikant. Op optredens vertel ik ook veel over mezelf en geef ik de mensen een inkijk in wie ik ben… dat doe ik met de nodige korreltjes zout. Ik ben ook veel bezig met poëzie (ook dat kunnen mensen op optredens soms ontdekken) en daarbij is zelfrelativering en sarcasme in ieder geval ook schering en inslag.
Je staat als leerkracht in de klas, nog geen boze reacties gehad van ouders omdat je in één van je nummers van Roodkapje plotseling een hoer maakt?
Grappig dat je dat vraagt! Ik ben inderdaad leerkracht lager onderwijs, maar sta bij de oudste klassen. Ik denk dat ik wel kan zeggen dat zowel de kinderen als de ouders mij steunen in wat ik doe met mijn muziek. Zo kom ik geregeld ouders of leerlingen tegen die naar mijn optredens komen kijken en ook mijn eerste plaat werd heel hartelijk ontvangen. Er staat ook een gitaar in de klas waar ik nu en dan op speel en ja, laat ons zeggen dat Roodkapje (Sprookjes) het favoriete nummer is van de kinderen. Waarom? Dat laat ik in het midden (lacht).
Er speelt zo veel mee in deze plaat, bijv. de zee. Denk je dat de plaat anders zou geklonken hebben mocht je niet aan de kust hebben gewoond?
Ik denk het wel. Het nummer Zeemanslied zou sowieso niet bestaan hebben als ik niet aan de kust zou hebben gewoond. Het nummer begint ook met het geluid van golven en meeuwen, dus is de link nogal duidelijk. Ik put veel troost en steun uit de zee, hoe ze geeft en neemt, hoe ze opjaagt en sust, hoe ze vernielt en weer blust…. Het leek me dus maar logisch dat ze ook een ereplaats kreeg op mijn plaat.
Iets over de titel….de zever en het zeemanslied snappen we, maar wat is de zalving precies?
Onder ‘zalving’ versta ik het troostende karakter van sommige nummers. Dat is iets waar ik vroeger nooit stil bij had gestaan, maar soms zie ik mensen huilen op mijn optredens bij bepaalde nummers. Die mensen komen achteraf dan zeggen dat ze zo dankbaar zijn voor een lied dat ik bracht, een bepaalde zin die ik zong…. Zo hoop ik dat ik hun pijn een beetje heb kunnen zalven, dat ze even geloven dat het goed is, dat ze triest mogen zijn, dat ik een soort muzikale schouder heb kunnen bieden. Als ik diezelfde mensen dan enkele nummers verder weer luidop hoor lachen met andere van mijn teksten, dan weet ik dat mijn muziek iets heeft betekend voor hen. Dat vind ik de mooiste complimenten….
Opmerkelijke hoes ook, de zee instappend met een gitaar. Je kan het als een zoektocht zien, maar eveneens fatalistisch. Tekst en uitleg, Bram!
Tgoh, laat ons zeggen dat ik soms nogal impulsieve ideeën heb…. Dit was zo’n voorbeeld. Ergens in januari of februari kreeg ik plots het idee voor de albumhoes en dan ben ik ook meteen die foto gaan nemen… ’t was ijskoud! Op elke foto stond ik met een vertrokken gezicht te verkleumen en het zag er niet uit…. Ik heb het idee dan even laten rusten en in augustus hebben we de foto’s opnieuw genomen (de zee was stukken warmer), deze keer door een vriendin van mij die erg mooie foto’s neemt. Ook voor haar was het een nieuwe ervaring, dus het was heel leuk om samen op zoek te gaan naar de ideale pose, golfslag, belichting…. Een heel leuke zoektocht en ik ben ook erg blij met het resultaat. En waarom in de zee? Omdat we op een of andere manier allemaal van de zee vertrekken en er uiteindelijk allemaal weer heen gaan, omdat ze vol mysterie zit, omdat ze troost en triest maakt. Dat vind ik wondermooi.
Je koos voor de naam Meermens onder meer omdat je vindt dat we meer mens moeten worden. Een eeuwige optimist?
Misschien wel…. Elke mens wordt elke seconde meer mens dan de vorige, we zijn nooit twee keer hetzelfde en evolueren voortdurend in ons denken, ons doen en ons ‘mens zijn’. Maar in een maatschappij als die van ons verliezen we geregeld de grip op de mens die we werkelijk zijn en verliezen we ons in wat van ons verwacht wordt. Als mensen naar mijn plaat luisteren of als ze naar een optreden komen, dan hoop ik hen iets ‘meer mens’ te maken met de nummers, dan hoop ik dat ze weer beseffen dat alles in perspectief kan gezien worden en met de nodige troost en humor kan opgevat worden. Er is nog hoop voor de mensheid (lacht).
Mensen zullen jou wel in het hoekje van de kleinkunstenaar duwen, zie je dat zelf ook zo?
Ik heb daar in het begin lang aan getwijfeld, maar ik beschouw het als een enorm compliment als mensen dat tegen mij zeggen. Al zie ik mezelf eerder als een combinatie van een kleinkunstenaar en een cabaretier. Er is enorm veel ruimte voor humor, interactie, vertellingen… en daar geniet ik nog des te meer van. Maar als mensen mij graag in dat hoekje duwen, waarom niet? Kleinkunst is een mooi genre dat soms te weinig aandacht krijgt, dus dan hoop ik dat mensen het opnieuw kunnen appreciëren.
En als je toch een kleinkunstenaar bent, dat waren artiesten die tegen de stroom ingingen, bijna protestzangers. Zie jij je ook zo?
Neen, absoluut niet. Ik weet ook totaal niet of ik tegen de stroom inga of net met de stroom mee, ik doe gewoon mijn eigen ding. Al moet ik wel eerlijk toegeven dat bepaalde nummers misschien stiekeme protesten zijn, maar dat mogen de luisteraars zelf bepalen… (lacht)
Wie zijn je grote voorbeelden?
Ik weet dat het in niets lijkt op wat ik doe, maar ik vind Queen absoluut de beste band aller tijden. Op vlak van muziek, stem, teksten… alles klopt gewoon perfect. Dat is zo’n band waar ik nooit teveel naar kan luisteren, ik raak het nooit beu. In het Nederlands kan ik niet echt zeggen dat ik één groot voorbeeld heb. Ik ben heel gevoelig aan mooie zinnen en bijna elke Nederlandstalige artiest heeft wel van die zinnen waar ik kippenvel van krijg. Kommil Foo vind ik wel geweldig goed omdat zij ook enorm spelen met de grens tussen dat lachen en troosten, dat is iets waar ik wel veel belang aan hecht, maar ook Buurman, Stoomboot, Gorki, Yevgueni, Bart Peeters… hebben van die wondermooie teksten en zinnen. Teveel om op te noemen.
Kan je met muziek dingen zeggen die je niet kunt met spreken?
Absoluut! Hoewel ik meestal geen blad voor de mond neem, vind ik het soms heel moeilijk om dingen onder woorden te brengen als ik spreek. Verschillende van mijn nummers gaan over mensen of gebeurtenissen waar ik nooit over heb kunnen of durven praten. Zo is er een nummer dat ik ooit schreef voor een meisje dat heel veel voor me betekent en ik heb haar pas jaren later durven zeggen dat het eigenlijk over haar ging. Maar als ik het live speel, denk ik altijd eens aan haar en dat maakt het voor mij erg waardevol, belangrijker dan mijn gesproken woorden. En zo zijn er eigenlijk wel enkele nummers die dingen vertellen die ik niet in het echt durf zeggen.
Boudewijn De Groot of Wim De Craene?
Een moeilijke vraag…. Ik denk toch Boudewijn De Groot, omdat ik als beginnende gitarist meer van zijn liedjes speelde dan van Wim De Craene. Ergens hebben zijn nummers dus mee gevormd wie ik nu ben als muzikant.
Een fles witte wijn of een doos Oreo’s?
Oreo’s! Zonder twijfel!
Moest jij de wereld met één ding kunnen veranderen, wat zou dat zijn?
Het afschaffen van vragen als deze! (lacht) Neen, als ik één iets zou mogen veranderen in de wereld, dan is het dat mensen zouden communiceren in plaats van praten. Zoveel mensen zijn een eindeloze waterval aan woorden, maar vergeten eigenlijk écht te communiceren met elkaar. Als ze dat zouden doen, zouden ze ook wat ‘meer mens’ worden, denk ik!
Wat is de beste plaat aller tijden en waarom?
Queen II omdat dat één van de mooiste conceptalbums is die ooit gemaakt werd. Ook visueel is dat een iconische plaat en ik vind het gewoon erg leuk dat het hele album eigenlijk één verhaal vertelt. Al moeten we dat niet zo ver gaan zoeken. Flip Kowlier maakte ook een erg mooi conceptalbum: Cirque. De avonturen van W.M. Warlop’. Dat is iets wat ik nog graag zou maken eigenlijk: een album dat met alle nummers één verhaal vertelt. Al ben ik ook erg tevreden met Zever, Zalving En Een Zeemanslied.
Met wie zou je het niet erg vinden om 8 uur mee in een lift te zitten en wat zou je dan doen?
Met mijn carrière als muzikant! Ik zou het heerlijk vinden als die in de lift zou zitten, liefst langer dan 8 uur (lacht).
