In 2019 verscheen de eerste langspeler van de Londense singer-songwriter Nilüfer Yanya, Miss Universe. Abstractie makende van de ep Feeling Lucky? was het dus drie jaar wachten op een opvolger voor haar succesvolle debuut-conceptplaat. Het was al lang duidelijk dat Nilüfer over bijna bovennatuurlijke gaven beschikt om songs uit haar pen te laten rollen waarvan de inkt een gouden randje verraadt. Oja voor de volledigheid toch even melden dat haar vroegere ep’tjes ondertussen ook verzameld werden op Inside Out.
Yanya is het levende bewijs van het feit dat kunstzinnigheid in de genen kan zitten. Haar mama heeft roots in Ierland en Barbados en ontwerpt textiel. Het werk van haar Turkse papa kan in het British Museum bewonderd worden.
Maar nu is er dus Painless, uitgebracht door ATO Records en bij ons verdeeld door PIAS dat al langer weet waarmee het bezig is. Spoiler alert: Painless is een juweeltje!
De tekst van opener The Dealer is beenhard. “Does sadness pick you to the bone? I might end up here all alone in this mad rush.” Het contrasteert fel met de vrolijke drums en sfeervol uitbundig dansende gitaar. Het is songmatig de perfecte kickstarter en zet meteen de toon voor de rest van de plaat. Wij waren eventjes afgeleid omdat we de stoelen al aan de kant geschoven hadden om wat meer plaats te hebben voor onze pijnloze danspasjes. Een lied naar ons hart! L/R heeft een heerlijke groovy hook. “Whatever makes you happy” klinkt het en Nilüfer slaat nagels met koppen. Left! Right!
Een geweldige start krijgt een zo mogelijk straffer vervolg met Shameless. Nilüfer gaat iets soberder te keer met een prominent aanwezige indiegitaar en een lieflijk gezongen doch keiharde tekst. “You can hate me if you feel like. I’ve wasted my life so there’s no need for the rush”. Het geheel krijgt met de backing vocals een heerlijk jazzy twist.
En als we dit al onweerstaanbaar mogen noemen, wat dan gezegd van single Stabilise. De gitaar van daarnet wordt in overdrive gejaagd met een vergelijkbare sombere tekst. “There’s nothing out there for your and me”. Het is een nummer over claustrofobie in een grootstad en de impact ervan op de perceptie die dit met zich meebrengt. Er is geen ontsnappingsroute uit deze grijze omknelling. Enkel rocksterren overleven dit. Half parlando en half rappend wordt de druk opgevoerd en de surfgitaar en hoge vocals in het gejaagde refrein maken dit nummer haast onsterfelijk.
Chase Me etaleert alweer het verfijnde en stuwende gitaarspel van Yanya in een nummer gedragen door zachte vocals. We beginnen stilaan te beseffen dat we hier niet moeten rekenen op dooie momenten of een neiging naar zelfs vederlicht verval. Ook dit nummer swingt en rekent op een geniale groove.
“Don’t like whenever I’m not in pain” klinkt het dan weer neerslachtiger in het best vergelijkbare Midnight Sun. Dit nummer blinkt vooral in het tweede deel uit als Yanya even vocaal uithaalt tijdens een sologitaarmomentje en dit voor de finale herneemt. Zo slaagt ze er in altijd te beklijven met hemelse harmonieën die uitmonden in een stormachtige rocksong.
Beklijven is ook verrassen want Trouble had zomaar op Barragán van Blonde Redhead kunnen staan. De halffluisterende zanglijnen doen dan weer helemaal niet denken aan die van Kazu Makino maar het laat de b-kant van de plaat alvast uit een gans ander vaatje tappen. Een andere manier van gitaarspelen en zingen, een pulserend ritme en een dreigende synthloop maken indruk. En we zijn echt in een ander universum beland want Try is dan weer pure Pinback. Luister naar die dartele gitaar en de speelse manier waarop Nilüfer haar tekst inzingt. Ze heeft geen tweede stem nodig om ons in vervoering te brengen. “Silence leaves and it comes in stages but there’s no fruit ’til you grow silent on me”. Soms moeten we de tekst gewoon zichzelf laten zijn.
In Company keert Yanya terug naar de bedaarde klankkleur van een nummer als Shameless. Solo akoestisch en met heldere stem blijft ze gewoon een diepe indruk laten.
Yanya gaat dan stevig te keer want Belong With You spaart de verwijten evenmin; “Rid of this. I’m not into you one bit”. Het is het meest vuile rocknummer van de plaat en het stilvallen en weer laten ontbranden van de song werkt feilloos. Wat we nog niet hadden gehoord is lieflijke soul maar we worden op onze wenken bediend met The Mystic. Dit nummer verrast echter met een pompende funky finale, die in schril contrast staat met slotnummer Anotherlife. “All I wanna do is say, if it hurts you to leave me, are you okay losing everything?” Maar ook dit nummer verandert gaandeweg van klankkleur en wordt groovy op een manier die vooral een Joan Wasser doorgaans kenmerkt. Zo blijft Nilüfer Yanya ons constant te snel af en blijven we verrast opkijken.
Yanya’s vorig werk was steevast een staalplaat van haar kunnen en weerspiegelde prachtige stroken zachte jazz met radiovriendelijke deuntjes. Het kon zowat alle kanten op. Op Painless gaat ze soberder te werk met de nadruk op melancholie, ritmes en industrial beats die haar prachtige stem en dito teksten in de spotlights zetten.
Het is een plaat over emoties, en dat kan dus gaan over relatieproblemen, eenzaamheid, jezelf in vraag stellen, noem maar op. De titel van de plaat is dus sowieso misleidend hoewel die eerder weergeeft dat Nilüfer geen angst had om zich bloot te geven. Op ons als luisteraar had Painless een bedwelmend mooie impact en vormde ze de perfecte soundtrack bij de zonnige lentedagen die op de één of andere manier toch hoop geven in deze bittere en onwezenlijke oorlogstijden. Het is een plaat die nooit meer uit onze playlists zal verdwijnen, tijdloos en uniek in haar soort.
Je kan Nilüfer Yanya woensdag bewonderen in de Brusselse Botanique. Je moest al onderweg zijn!
