Hilke Ros ken je misschien nog als de bassiste van Amatorski de band rond Inne Eysermans, Sebastiaan Van den Branden en Christophe Claeys die vooral in 2010 en 2011 regelmatig te horen was op de Vlaamse radio. In 2014 verliet ze de groep en verhuisde ze naar Zwitserland. Daar voltrok zich een zoektocht naar haar muzikale identiteit die via het electro vehikel Hroski, waarmee ze ooit een Amatorski-remix plaat maakte (Maquettes, 2017), uitmondde in wat nu gewoon ‘Hilke’ heet. We spraken Hilke enkele dagen voor de release van haar debuut.
Het ontstaan van Hilke (de band) is niet énkel het gevolg van een muzikale zoektocht maar ook van een zoektocht naar de eigen (gender-)identiteit en stem. Hilke: “Ik koos voor mijn eigen naam omdat ik me niet langer wilde verschuilen achter een pseudoniem. Op die manier is het een beetje een nieuwe start… mezelf opnieuw presenteren en durven tonen wie ik ben.”
Ook inhoudelijk is de muziek die Hilke op haar debuutep brengt verschillend van wat ze maakte met Hroski. “Hroski ging meer louter om de muziek. L’art pour l’art zeg maar. Met Hilke mag het allemaal een stuk persoonlijker zijn en wil ik ook bepaalde maatschappelijke thema’s aan bod laten komen en bespreekbaar maken.”
Het schrijven en uitwerken van haar debuut is er niet van de ene dag op de andere gekomen. Hilke: “Ik ben er behoorlijk lang aan bezig geweest. Zeker aan Paradoxes. Ik heb daar eerst een demo van gemaakt die ik zelf had ingezongen. Heel slecht gezongen trouwens, ook omdat ik geen moeite deed om het goed te doen. Ik ben dan op zoek gegaan naar iemand om dat nummer eens goed in te zingen en stuurde het naar Dino Brandāo. Toen ik zijn versie terugkreeg, vond ik de manier waarop hij het nummer zong eigenlijk veel interessanter dan wat ik gemaakt had. Zijn versie stuurde het arrangement en de productie voor mij een compleet andere richting uit.”
Die andere richting groeide uit tot wat de basis zou worden van het album en het idee om andere mensen te betrekken bij de creatie ervan. Hilke stuurde een demo versie naar een aantal artiesten, die zongen daar hun tekst bovenop en op basis daarvan werd dan een finale versie van het nummer gemaakt. Hilke: “Mijn oorspronkelijke idee was om één nummer zelf in te zingen en de rest door anderen. Iedereen die ik vroeg om mee te werken, vond het idee heel interessant en wilde graag meewerken. Soms duurde het echter heel lang voor we tot een finale versie kwamen en niet iedereen heeft uiteindelijk meegedaan op het album. Dat, en het feit dat ik op dat moment ook nog voor 100% een ander job had, heeft er voor gezorgd dat het project wat langer duurde dan eerst verwacht én dat ik een aantal songs zelf heb ingezongen.”
Het project bevond zich een hele tijd in een soort sluimerfase maar zoals we al zo vaak hoorden bracht ook nu weer corona schot in de zaak. Hilke: “Ik had al veel zelf geproducet maar om het geheel te mixen tot een afgewerkt resultaat, dat is niet zo mijn ding. Roger Müller had door corona plots tijd om het album mee te producen en te mixen en zo is het dan weer wat sneller gegaan. Ook het feit dat het album, op hun vraag, bij Red Brick Chapel is uitgekomen – een collectief label waar heel wat artiesten bij zitten die ik interessant vind – heeft zeker geholpen.”
De titel van het album, Silent Violent, klinkt best agressief en kwam er pas vrij laat in het proces. Hilke: “Het nummer Silent Violent had ik al een tijdje opgenomen en ik vond vooral de klank van de woorden mooi. Maar het sluit ook aan bij de thema’s waar ik vaak mee bezig ben. Die hebben dikwijls te maken met de verwachtingen die er bestaan tegenover mannen en hoe ze worden opgevoed en gesocialiseerd. Ofwel zwijgen ze over hun emoties ofwel volgt er een uitbarsting van geweld. De laatste twee jaar ben ik ook meer beginnen lezen over dat soort onderwerpen en ben ik misschien politiek wat radicaler geworden daarin. Daarom praat ik er in interviews over en wilde ik die titel ook gebruiken als titel van het album.”
Muziek met een boodschap, of een boodschap met muziek eronder? Hilke: “Het muzikale is er al langer maar het inhoudelijk wordt steeds belangrijker. Ik vind het niet zo evident om de juiste balans te vinden tussen de twee. Hoe ‘in your face’ wil ik zijn? Het is natuurlijk ook niet zo dat de plaat alleen over gender en mannelijkheid gaat. Je kan de nummers op verschillende manieren lezen. Sommige nummers kan je interpreteren als iets tussen twee mensen, een stukgelopen relatie en de moeilijkheid om daarover te communiceren. In andere nummers ben ik een stuk explicieter en gaat het meer over een politiek thema. Ik vind het alsmaar belangrijker om over de dingen die ik zelf ontdekt en geleerd heb de laatste jaren, te praten. Misschien niet zo letterlijk op het album zelf maar toch in de gesprekken daarrond.”
Wat is dan precies de boodschap die ze wil overbrengen? “Ik ben al langer bezig met het onderscheid tussen mannen en vrouwen en hoe artificieel dat verschil eigenlijk is. Waarom moet dat verschil er zijn? Wat met de mensen die zich niet in die opdeling herkennen, die ergens in het midden zitten, of die niet passen in de rol die hen wordt voorgeschreven? De meeste mensen zijn zich totaal niet bewust van die zaken omdat ze dikwijls onzichtbaar zijn. Tot je erop gewezen wordt en erover begint na te denken”, zegt Hilke. “Ik heb het laatste jaar veel boeken gelezen die geschreven zijn vanuit feministisch perspectief. Het is mij duidelijk geworden dat er ook een machtsverhouding mee gepaard gaat. Ik wil bepaalde privileges blootleggen. Ik moet daar trouwens niet huichelachtig over doen want ik heb ook al die privileges meegekregen. Ik sta deels waar ik nu sta omdat ik al die privileges heb gehad. Ik kon mijn weg afleggen in een tamelijk beschutte omgeving. Dat zijn allemaal zaken waar ik mij recent pas echt van bewust geworden ben.”
Aan enkele Vlaamse universiteiten bestaat er sinds een aantal jaar een masteropleiding Gender en Diversiteit die het een en ander, toch in bepaalde kringen, meer bespreekbaar gemaakt heeft. Hilke: “Er is zeker wel een evolutie bezig. Toch ligt de focus bij transgenders nog vaak op het speciale en het ‘rare’ en ligt de nadruk op het medische en het leed, terwijl het voor mij net een heel positief verhaal is. Dat is ook een beetje mijn motivatie, het niet als een probleem van individuen zien maar de mensen aanzetten om eens goed na te denken over hoe onze maatschappij werkt. De zaadjes daarvoor zijn nu gepland. Ik zou het fijn vinden om een aantal ideeën bij mensen aan te brengen die in eerste instantie misschien enkel mijn muziek cool vinden maar die, door ernaar te luisteren, meer willen te weten komen over dit soort zaken.”
Hilke’s nieuwe thuis Zwitserland staat er niet bepaald om bekend erg progressief te zijn, ook niet wanneer het om gender gerelateerde thema’s gaat. Hilke: “Wat wij het ‘homo-huwelijk’ noemden 20 jaar geleden, is heel recent goedgekeurd in een referendum. Maar voor transgenders is er bijvoorbeeld geen antidiscriminatiewet. Dan kwam er eindelijk een wet tegen de discriminatie van homoseksuelen, en mochten transgenders er om de een of andere reden niet in staan. Vooral de wetgeving is traag en conservatief, maar er is heel veel activisme. Er zijn bubbels van mensen die met zo’n thema’s bezig zijn op een heel interessante manier. Meer dan ik hier ooit heb ervaren, maar misschien ligt dat aan de tijdsgeest want ik ben niet zo goed meer thuis in wat er hier op dit moment leeft op dat vlak. Er is nu ook een heel duidelijke nieuwe, feministische golf in Zwitserland want op een aantal zaken zoals loongelijkheid of vertegenwoordiging in de politiek en in bedrijven, loopt het land nog achter.”
Toch wil Hilke de zaken op een positieve manier benaderen, al zou je dat misschien niet zeggen als je naar haar album luistert dat heel donker klinkt. Hilke (lacht): “Ik ben eigenlijk zelf niet zo’n melancholisch persoon. Ik ben behoorlijk optimistisch ingesteld maar ik maak en ik luister graag naar wat donkerdere muziek. De nummers gaan niet zozeer over mezelf. Ik merk bij mezelf dat ik steeds meer afstand neem van, laten we het stomweg ‘toxische mannelijkheid’ noemen, ook al heb ik daar zelf nooit echt deel van uitgemaakt. Wel kijk ik daar altijd maar meer met verbazing naar. Soms moet ik er zelfs een beetje mee lachen als ik dat waarneem op straat. Het is wat tragikomisch en dat tragische hoor je in mijn teksten. Een nummer als The T. was bijvoorbeeld een reactie op het moment waarop Trump en Bolsonaro aan de macht kwamen en bleek dat ze er nog altijd mee weg kunnen komen! Ik vermoed dat er ergens een grote existentiële leegte moet zitten onder al dat geroep en macho gedoe en daar probeer ik wat mee te spelen. Ik wil meer een troostende hand aan bieden, al hoor je dat misschien niet altijd in mijn muziek.”
Naast Dino Brandāo (Frank Powers) en Daniella Weinmann (Odd Beholder) horen we ook de stem van Gregorie Frateur (Dez Mona) op het album in het nummer Greta. Hilke: “Ik kende Gregory niet persoonlijk maar omdat we vroeger zo’n beetje in hetzelfde muzikale circuit zaten, kwamen we mekaar af en toe wel eens tegen. Ik heb hem gewoon een mail gestuurd. Eerst was er sprake van om mekaar te ontmoeten maar door corona lukte dat niet. We hebben mekaar een paar dagen geleden eigenlijk voor het eerst nog eens gezien omdat we samen een interview hadden voor Humo. De rest is gebeurd via mail. Ik zag Gregory voor het eerst bezig op Boomtown, toen nog op de Oude Beestenmarkt. Het was één van de eerste wat grotere concerten van Dez Mona en toen ik zijn stem hoorde dacht ik: wow! Dat optreden is mij altijd bijgebleven en toen ik hem vroeg om mee te werken kreeg ik niet de indruk dat hij er heel lange over moest twijfelen. We zijn dan ook allebei heel tevreden met wat er is uitgekomen.“
Een eerste album is dikwijls het eindresultaat van een lange muzikale reis, tegelijkertijd is het vaak ook het begin van iets nieuws. Voor Hilke is dat niet anders. Hilke: “Ik heb op dit album gebruik gemaakt van andere stemmen om te vinden wat ik wil doen. Het is echt mijn bedoeling om daarin verder te gaan en om zelf ook meer te gaan zingen. Ik wil ook heel graag concerten spelen al zijn er, om de gekende redenen, nog niet zoveel gepland. Ik ben daar wel wat zenuwachtig voor hoor, want ik weet helemaal niet of dat iets is dat mij gaat liggen. Live zal ik vingerdrum spelen en zingen en word ik bijgestaan door Joana Aderi die de synthlagen gaat verzorgen. Ik heb mij de vorige winter een akoestische piano gekocht en daar veel op gespeeld en ook gezongen. Het is best mogelijk dat ik in die richting verder ga. Misschien niet voor het grote publiek en meer voor mezelf, maar het spreekt mij wel aan.”
Het album Silent Violent is verschenen op 8 oktober, werd uitgebracht op het Red Brick Chapel label en is nu overal te beluisteren.
