Die ene elfde september zou William Basinski nog solliciteren voor een administratieve job in de Twin Towers. We hadden elkaars pad kunnen kruisen, met tickets voor het dakplatform nog in de tas – maar het liep anders, heel anders. In plaats daarvan trok ik die dag door stof en as richting Brooklyn Bridge, even zuidelijker filmde Basinski de rookpluimen. Worstelde hij de avond tevoren nog met gedachten aan zelfdoding* om langdurig gebrek aan muzikaal succes, zijn kort daarvoor afgewerkte The Disintegration Loops zou snel uitgroeien tot een ruim gekende elegie voor de gevallen torens.
Voor September 23rd, opgenomen begin herfst 1982, werd geplukt uit de oudste van Basinski’s honderden tapes tellende archief. Het was Jeremy DeVine’s idee om, voor diens Temporary Residence label, die stapels te verkennen tijdens de pandemie, met het oog op de nieuwe Arcadia Archives-serie. De term Arcadia staat in dit geval los van de gelijknamige eventlocatie die Basinski van zijn artistieke loft in Williamsburg maakte tussen 1989 en 1994. Daar lanceerde hij bijvoorbeeld de carrière van Antony (nu Anohni), en zette hij ook Diamanda Galás op het podium. Arcadia staat in dit geval voor het in oorsprong door Vergilius beschreven idyllische droomland, weg van werelds gewoel, pijn en verlies. Zelf groeide Basinski -zichzelf ontdekkend als gay in rauwer Texas- ook op als iemand die soms elders wilde zijn dan waar hij was.
September 23rd verwerkt twee pianostukken van samen zo’n kwartier, gespeeld bij een onderbuur in Brooklyn, pianist bij het American Ballet Theater. Tapeloops van elk zo’n 30 cm werden geknipt, de ene op een fifties Norelco reel to reel deck geplaatst, en met de tweede deck en tapeloop werd, volgens de Frippertronics-methode tot een compositie met tape delay feedback loop gekomen. Die werd vervolgens door een mengpaneel gestuurd, en op de mastertape van veertig minuten vastgelegd.
Typerend blijven dan minimale toetsen met mineure timbres en overtonen drijvend in ruimtelijke reverb en zachte feedback. Anders dan bij vele vorige platen wel, koos Basinski hier met Josh Bonati (tekenend voor alle mastering van Basinski’s TR-releases, maar ook voor pakweg re-releases van Coil en Alan Vega) voor een wegstoffen van pure taperuis. De muzikale midrange wordt dan ook sterk geëxpandeerd, bijdragend aan een diep-melancholische atmosfeer. Niettemin goed te horen blijft hoe de ene tape, al tien jaar oud bij aankoop in een junk store, veel sterker dan de andere aangevreten werd door de tijd – terugkerend motief bij Basinski. Bij momenten herinnert de plaat daarom fragmentarisch aan Melancholia en Variations: A Movement In Chrome Primitive, misschien wel zijn magnum opus tot dusver. Ook afwezig zijn field recordings, anders dan op bijvoorbeeld zijn vorige, erg geslaagde maar onder de radar gebleven The Clocktower At The Beach.
September 23rd zal als vroege opname vooral de overtuigde fans aanspreken, maar ook een nieuw melancholiek publiek zal innerlijke wonden kunnen deppen in deze contemplatieve hypnotronica.
*Denk je aan zelfdoding en heb je nood aan een gesprek, dan kan je terecht bij de Zelfmoordlijn op het nummer 1813 of via www.zelfmoord1813.be
