Wat gebeurt er met een taal als niemand ze nog spreekt? Gaan dan alle verhalen die er ooit in verteld werden verloren? En alle poëzie, alle wijsheid, alle muziek? Om te vermijden dat het Ladino, de taal waarin haar oma zong, helemaal verdwijnt, gaat Nani Noam Vazana aan de slag om nieuwe liederen te maken in die oude taal, met eigen teksten en melodieën.
Ladino is de taal van de Joden die in de 15e eeuw uit Spanje werden verdreven en zich verspreidden over heel Europa, Turkije en Noord-Afrika. Vandaag telt ze nog maar een kleine groep moedertaalsprekers, die bovendien zienderogen ouder wordt. Tijd dus om de taal te redden van de vergetelheid, opperde Nani, met dit album als het fascinerende resultaat.
Wie een beetje Spaans spreekt, kan hier en daar iets van de teksten ontcijferen. Una Segunda Piel, bijvoorbeeld, betekent heel duidelijk ‘een tweede huid,’ en in Fada De Mi Korazon herken je meteen het woord voor hart. De volledige betekenis van de liedjes blijft echter vaak een mysterie. Het Ladino kent dan ook een heel eigen woordenschat, met invloeden uit het Hebreeuws, Arabisch, Turks en een resem andere talen. Laat dat je niet tegenhouden, maar laat je gewoon meeslepen door de gouden stem van Nani en haar melodieën, waarbij ze ook trombone speelt.
Luister maar hoe ze in het verslavende Fada De Mi Korazon een lied weeft dat aan het dansen gaat, eerst voorzichtig, dan in steeds grotere bewegingen, met belangrijke rollen voor gitaar en piano. En hoe Una Segunda Piel openbreekt als de hemel op een zonnige dag, terwijl Nani na de intro tentoonspreidt wat haar stem allemaal aankan en welke emoties ze weet over te brengen.
Net zo goed gaat de zangeres aan de slag met Shape Of My Heart van Sting: ze laat het wel erg jazzy nummer naadloos versmelten met een eigen compositie in het Ladino en smeedt zo een buitengewoon prachtig nummer waarin liefde en melancholie hand in hand gaan. In Landarico duikt ze de geschiedenis in en herwerkt ze een middeleeuwse liefdesballade, met statige blazers. Dit is zo’n zeldzaam album dat je meeneemt op reis en je na afloop de indruk geeft dat je tien verschillende levens hebt geleid in evenveel landen. En dat bewijst dat oud en nieuw, traditie en moderniteit elkaar niet uitsluiten, maar net aanvullen en onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn.
Ke Haber valt te bestellen of downloaden op de website van Nani Noam Vazana. Enkele singles ervan beluister je ook op Spotify. Wie de zangeres live aan het werk wil zien, moet haar achterna reizen naar Nederland, Duitsland, Slovakije, de Verenigde Staten, Canada, Australië of Portugal.
