De laatste jaren verscheen er heel wat interessante orgelmuziek. Denk maar aan werk van Sarah Davachi, Ellen Arkbro of Kali Malone. De nieuwe van de jonge Noorse dertiger Jo David Meyer Lysne sluit daar perfect bij aan, zonder dat er evenwel een orgel in de buurt te bespeuren valt.
Hij hanteerde een elektromagnetische piano, gebaseerd op het concept van de pianola: een geautomatiseerde piano, ontworpen eind negentiende eeuw, toen aangestuurd door ponskaarten met daarin voorgedrukte composities. Geen ponskaarten hier want Meyer Lysne gebruikt door microprocessor aangestuurde MIDI, waarmee 25 elektromagneten werden geactiveerd. Die werden elk geplaatst op een reling, op enkele millimeter boven een snaar in een vleugelpiano. De snaren reageren op de via MIDI geactiveerde magneten, waarbij de magneten via modulatie kunnen trillen op variabel ingestelde frequenties en golflengten. Op die manier resoneren magneten en akkoorden tot een ruime variatie aan tonen en noten, met bovendien gebruik van dertien onder- en boventonen per noot.
Meyer Lysne koos voor een basisstemming van 432 Hz in plaats van de standaard 440 Hz, een last minute ingreep om de spanning op de snaren wat te verminderen. Die keuze is bepalend gebleken voor het algehele roezige gevoel dat uit de plaat spreekt. Volgens spirituele bronnen is 432 Hz de natuurlijke grondstemming van ons universum. Ze werd bewust gehanteerd door onder meer Bach en Brahms. Het is (opnieuw volgens sommigen) ook de frequentie van ons hart en wordt daarom gebruikt in onder meer ohm-punctuur en andere vormen van lichaamsverzorging. Goebbels, gezant van Hitler, zou 440 Hz tot de norm verheven hebben om mensen zo vlotter te kunnen manipuleren: 440 Hz zou een eerder op de frontale cortex gerichte frequentie zijn. (Nvdr. Er bestaat evenwel veel discussie over deze hypothese want 440 Hz werd al in 1834 als grondfrequentie voorgesteld, ruim 100 jaar voor Goebbels in het verhaal verscheen… Tot daar de les in samenzweringstheorieën, modulaire- en psycho-akoestiek voor vandaag.)
Meyer Lysne, met twee academische bachelors in compositie, improvisatie en ritmiek onder de arm, kiest goeddeels voor de harmonische aanpak. Dat zorgt met I voor zacht zoemende, en via blokharmonisatie als door een pijporgel gevormde tonen. In een mineure toonaard, sowieso een voorkeur van Meyer Lysne, misschien wel gevoed door de Noordse romantiek. II en III, samen één compositie, dragen net zo goed een organisch aanvoelende vorm van drone minimalisme uit, gebaseerd op aflopende, even genummerde, zuivere intervallen, iedere octaaf telkens een beetje trager. In zijn zoektocht naar harmonische, rijke klanken liet de man zich inspireren door werk van landgenoot Eivind Groven, een componist die zich gaandeweg richtte op zo harmonisch mogelijke klanken. Daarbij verdiepte hij zich in microtonaliteit en ontwierp hij allerlei instrumenten, waaronder een aangepast pijporgel en elektrisch orgel, met 36 toonhoogten per octaaf. Hoeveel toonhoogten er precies in V zitten weten we niet, maar het brede palet aan resonanties en galmen klinkt als het subtiele samenspel van beiaardklokken en een donkere strijker.
Ook voor Myer Lysne zelf was het een ontdekking welke variatie er in de toonladder schuilt via zijn speeltechniek. De kopersnaren brengen eerder een orgelgeluid in de hogere deeltonen, lagere deeltonen halfweg de stalen snaren klinken als een cello. Plaats je de magneten halfweg de snaren, dan krijg je een warmere klank, plaats je ze aan de uiteinden dan krijg je een wat helderder geluid. Gonzen en ruisen de meeste van de zeven tracks een zacht, aangenaam licht experimenteel eindje weg, af en toe krijgt lichte disharmonie wat meer ruimte, door gerichte offsets in de elektronische signalen, zoals in VI. Daarmee wordt meteen een voorzet gegeven voor binnenkort te verschijnen, wat scherper gerand werk, aan een ontstemde Steinway, bespeeld met ondermeer Peder Simonsen.
Meyer Lysne presenteert zich als een boeiende telg van een groep jonge modern-klassieke experimentalisten, naast bijvoorbeeld Fredrik Rasten en Clara Iannotta: muzikanten die ook alternatieve mogelijkheden van hun instrumenten in detail bestuderen, en daar hoorbaar gevoelige intuïtie aan koppelen.
