Delfshaven, Rotterdam (NL), maandagochtend 11 januari 2016. Redelijk vroeg nog. Ik hoor mijn smartphone zoomen. Wie stuurt mij nu al een berichtje? Ha, het is Tiffany, wat zou zij me te vertellen hebben. Op dit uur? Ik lees en zit vervolgens vol ongeloof te bibberen in mijn bed. Nee, dit kan niet waar zijn, dit klopt niet: dit is vast een ‘hoax’. Ik graai naar mijn laptop en check de informatie op meerdere websites. Het blijkt geen grap: David Bowie is overleden (daags voordien, op 10 januari 2016). Kanker. Hij ook. Klotekanker. Néé! Ik onderdruk een luide vloek want wil de andere hotelgasten niet wekken.
Wanneer ik aan het ontbijt verschijn komt uitbater Kees me vragen of alles wel ok met me is. “U ziet er toch wat bleekjes uit, mijnheer”. Ik kwam tot niet meer dan twee woorden: “David Bowie”. Hij begrijpt het, mijn vrienden Ann en Marc natuurlijk ook. Ook de andere hotelgasten. Iedereen begrijpt het. Op de radio horen we het nieuws nog eens bevestigd. Verdomme!
Ik hoor het jullie al denken: “Maar, Mark, het is toch ‘maar’ een zanger, ok, een goede zanger zelfs? Kende je hem dan zo goéd?” Natuurlijk kende ik de man niet persoonlijk. Noch zou ik dat, Serge Simonart-gewijs ooit beweren. Maar toen ik het nieuws vernam, was het alsof ik een goede vriend verloor. En ook: een stuk muzikale identiteit is me ontnomen. Bowie was er altijd en nu plots niet meer. Geen speculaties meer over nieuwe releases of wie weet toch een nieuwe tour… geen nieuwe popparels meer.
Ik had zoals vele melomanen en Bowie-fans het album dat Bowie op 8 januari 2016, op zijn negenenzestigste verjaardag, uitbracht, al beluisterd en vond dat best een donkere plaat. Maar dat wist ik al toen ik in november 2015 de single Blackstar (★), in volle 9 minuten en 57 seconden had gedownload en had laten doordringen. Het was duidelijk: The Dame had weer een meesterwerk klaar.
Ik was enorm blij met The Next Day in 2013, maar ★ dat was en is toch nog twee divisies hoger, met meer durf en ruimte voor veel meer experiment. Mijn held was klaar voor een nieuw hoofdstuk, misschien was ★ ook diens nieuwste alter ego? Een nieuwe wending? Ja, ik was helemaal méé. Maar die ochtend in Rotterdam flitsten plotsklaps de teksten van vooral Blackstar en Lazarus door mijn hoofd. En ik kon alleen maar denken: “Hij wist het al, die hele tijd”. Was dit zijn testament?
In de dagen die volgden werd dan duidelijk hoe Bowie zijn ziekte die hele tijd verborgen had weten te houden. Naaste vrienden, de muzikanten op ★, regisseur Ivo Van Hove met wie Bowie de musical Lazarus realiseerde, waren op de hoogte maar hielden hun gelofte aan David Bowie en zwegen. Bowie hield controle, regisseerde. Tot op het laatste moment.
Luisteren naar ★ lukte me amper begin 2016. Er wat zinnigs over schrijven, wat ik steevast van plan was, al helemaal niet maar ik vond genoeg mooie besprekingen waar ik me ook in kon vinden. ★ is een zoveelste hoogtepunt in Bowies rijk gevulde muzikale carrière, een orgelpunt. En wat een prachtig einde.
Sinds ik als elfjarige in 1983 voor het eerst met David Bowies muziek kennismaakte, toen met China Girl, Let’s Dance en Modern Love – oh en Cat People! – was ik volledig verkocht. Ik dook in de back catalogue en ontdekte zoveel mooie muziek van de man in zijn vele gedaanten en muzikale avonturen, gaande van The Laughing Gnome en natuurlijk Space Oddity naar de glamrock met The Rise And Fall of Ziggy Stardust & The Spiders from Mars en het fenomenale Diamond Dogs over de soul man die naar boven kwam op Young Americans.
En ook later bleef Bowie verrassen. De jaren tachtig werden besloten met vuige hard rock ’n roll in maatpak, in de vorm van Tin Machine, wat een springplank bleek naar bijzonder creatieve albums in de jaren negentig, de luchtige funk en jazzpop van Black Tie White Noise, het donkere en beklemmende The Nathan Adler Diaries: 1. Outside of een Bowie die zich mits Earthling op jungle en dance smeet en zich dat volledig toe-eigende zonder te vergeten uitstekende songs aan te leveren.
En ook in de nillies bleef Bowie uitstekende albums afleveren met sterke albums zoals Reality (2003) en The Next Day (2013) en meesterwerkjes zoals Heathen (2002) en, tot besluit dus, ★ (2016).
Bowie was zeker nog niet uitgezongen. Nog lang niet. De grandeur van ★ bewijst dat. Ook al wist Bowie dat het zijn afscheid zou zijn. Daar had die smerige ziekte al over beslist. Ondertussen zijn we alweer vijf jaar verder. Vijf jaar! We kunnen troost vinden in de vele mooie muziek die The Dame voor ons achterliet. De popgod is dood, lang leve zijn muziek!
Mark Van Mullem, Mechelen, 10 januari 2021.