Dwarrelend dromerig, sprookjesachtig spokend, of engelachtig empowerend, zacht zalvend, intiem of intimistisch, toch net niet intimiderend, immens intens; mooi en magisch. a t l a s, het debuut van klankkunstenares Charlotte Jacobs is het allemaal, en meer. Op haar debuutalbum dompelt de in New York wonende Belgische componiste en zangeres ons onder in een heel apart en intrigerend universum, vol jazzy vibes, pure polyfonie, etherische folk en voorzichtige beats. Avant-pop, jazz, klassiek of folk, triphop ook. Het zijn allemaal labels die erop gekleefd kunnen worden, al is het natuurlijk een merkwaardig hongerig huwelijk van dat alles.
Met haar enigmatisch, engelachtige en ronduit prachtige stemgeluid weet Jacobs ons meermaals bij het nekvel te grijpen, te ontroeren of ons simpelweg te verrassen met bloedmooie composities, vol vocale acrobatie en effecten. Jacobs vertelt en zingt, en vooral gebruikt ze haar stem ook als één van de instrumenten, al dan niet meerlagig of vervormd, in het Engels en in het Nederlands.
Op a t l a s doet verhalenverteller Charlotte Jacobs véél zelf en bespeelt de muzikante meerdere instrumenten. Naast het indrukwekkende gebruik van wat haar belangrijkste instrument is: haar wonderlijke stem! Harpiste Rebecca El Saleh, drummer Raf Vertessen, fluitiste en saxofoniste Charlotte Greve en violiste Hannah Epperson staan haar vakkundig bij op deze merkwaardige, muzikale reis. Greve en Epperson verzorgen ook aanvullende backing vocals. Zubin Hensler zat samen met Jacobs aan de knoppen en tekende voor de productie.
Het jazzy, dromerige, ei zo na licht-klassieke Celeste opent a capella, en wordt al snel vervoegd door een bijzondere haast mythische, sfeervolle strijkerssectie van Epperson. Jacobs zingt zoet, zacht en tender, en de engelachtige stem wordt ook meerlagig ingezet als begeleiding in de compositie. Echt onschuldig is Celeste niet, alleszins klinkt “time to throw your leaders over board” niet geheel vrijblijvend, toch?
Naar verluidt verwijzend naar ‘de iconische red room scene’ in Twin Peaks, klinkt CYTMH, met achterwaartse spraak en een mysterieuze, ach ja, zeg maar Lynchiaanse sfeer, redelijk beklemmend. Met een aantal bedeesde beats, komende uit een lo-fi drummachine, een overall fijne klankkleur en een machtige showcase van het kunnen van de stem van Jacobs. Dat wordt ook fenomenaal doorgetrokken in Owl dat in een flinke waas van mystiek zwemt. We zouden naar Laurie Anderson kunnen verwijzen natuurlijk, maar wat Jacobs hier doet is gewoon veel beter. Dus doen we dat maar niet. Klaar.
“We are traveling like water through the vessels of the earth” klinkt het poëtisch in het haast sacrale, wat lome, slepende en vooral heel jazzy Xylem. Met de stem van Jacobs op de voorgrond, tegen de achtergrond van MIDI-fluiten én het ‘live-fluitwerk’ van Charlotte Greve. Xylem zou geïnspireerde zijn door de fotosynthese.
Is dat een klavecimbel die we horen, of toch gewoon de synthesizer? Een ingetogen en bedeesde saxofoon klinkt zacht en Jacobs zing in het Nederlands. Terwijl ze de dreigende verhaallijn ontwikkelt, hoor je op de achtergrond de onrustige en dwarse sax van Charlotte Greve in duel gaan met de toetsen en de harp van Rebecca El Saleh. Terwijl de song zich nerveus en wat dreigend ontpopt, al klinkt Jacobs’ zang nog zo zoet.
In p a n, dat ook flirt met pure folk, bezingt de zangeres een jeugdervaring, een soort van angst, ‘anxiety’ eigenlijk, maar daar is volgens de zangeres niet echt een goed Nederlands woord voor. Als je weet dat p a n verwijst naar de gelijknamige god van de wildernis, die het onderlijf en hoorns van een geit heeft, kan dat misschien wel kloppen van die anxiety in haar kindertijd …
We moeten het zeker ook over de titeltrack van het album hebben, ook gezongen in Jacobs’ moedertaal. Geleid door een zenuwachtige triphop- of ingetogen drum ’n bassbeat, met een jazzy ritmesectie die ook niet misstaan zou hebben op David Bowie’s Blackstar, horen we wijsheden zoals ‘verbindt alle punten waar de zon tegelijk op straat, bereken de lengtegraad waar het middelpunt is vastgesteld’. We horen Jacobs’ stem op de voorgrond, vertellend en zingend, meerlagig en al dan niet vervormd op de achtergrond, of vechtend met kapotte beats, wars en dwars. Een behoorlijk dansbare wetenschapsles, deze a t l a s, samen met Celeste en p a n alvast tot onze favorieten van het album behorend.
Met een wat loom en slepend Coryfee wordt dan wat gas teruggenomen, met zanglijnen als ‘1+1 of ook ‘Coryfee, Coryfee, coryfee, waar ben jij?’, een ‘niemendalletje’ misschien, wel badend in een bijzonder gloomy sfeertje. Een klein intermezzo, want met DKVDW wordt zowaar op de dansvloer gemikt. Al dan niet verstoorde beats, een stemmige dan wel ontstemde piano, de stem van Jacobs die van overal lijkt te kmen, nog meer beats. DKVDW blijkt voor De Kleuren Van De Wereld te staan, want dat zing Jacobs zoegevooisd over de beats en groove heen. En neen met K3 heeft dit allemaal niets te maken, als dat een geruststelling is. Nee, DKVDW klinkt eerder als een uit de hand gelopen dronken feestje; een geweldig leuk feestje dan wel!
Mala, misschien wel nog de meest conventionele track op a t l a s, dat volgens Jacobs de schoonheid in de chaos vindt en de soms vreemde, non-lineare paden die we kiezen, viert, besluit het album op stijlvolle wijze, met fraaie percussie van Raf Vertessen, en zachte dromerige zang van Jacobs. “I jump, thoughts of water under my toes” luidt het in deze sfeervolle jazzy groove.
Of a t l a s spek voor ieders bek is? Daar spreken we ons niet over uit, maar het is zeker geen straf om je hier aan te wagen en deze mooie muziek en grote kunde van Charlotte Jacobs en kompanen te ontdekken. Toch maar doen dus, anders mis je een heel unieke en wonderlijk mooie luisterervaring. Trouwens nog zo’n plaatje voor als het straks echt koud wordt: gezellig ’s avonds luisteren, met een goede kop koffie of iets sterkers erbij…
CHARLOTTE JACOBS: Facebook – Instagram
