Wie heeft American Utopia van David Byrne gezien???
Ja, ook wij waren net als jij, van onze stoel geblazen door deze indrukwekkende concertvideo. Zo nam Byrne in de loop van het concert onder meer de tijd om het ethos van dadaïsme te verklaren. Tijdens deze korte monoloog gaf Byrne aan dat dadaïsme aanvankelijk fungeerde om zin te geven aan dat wat op het eerste gezicht onzin leek. Wij interpreteerden het als af en toe eens verder kijken dan je neus lang is. En laat dat nu net zijn waar ze bij het Geelse Dadaist Tapes keer op keer met verve in slagen, zo ook bij deze nieuwste release van Ben Hall en Mike Khoury.
Percussionist Ben Hall en violist Mike Khoury laten op Ventilator twee composities van om en bij een kwartier los op het publiek. Ook dit duo weet met hun unieke geluid en samenspel hun stempel te drukken op deze eerste Dadaist Tapes release van 2022. Hieronder een geschreven weergave van onze luisterervaring.
De A-kant van Ventilator, voor uw gebruiksgemak Ventilator genaamd, lijkt wel een ode te zijn aan het geluid van industrie. Stukken metaal die elkaar raken, draaiende machines en sissende geluiden die de illusie van stoom wekken, zorgen voor een passief agressieve start van deze compositie.
Rond minuut 3 is er een eerste duidelijke kentering in de sfeer van het nummer. Het geluid blijft in eerste instantie zacht, sporadisch en genuanceerd maar Hall en Khoury bouwen systematisch een zeer akelig geluid uit. Bij momenten lijken we wel naar de soundtrack van een horrorfilm te luisteren net op het moment dat de zoveelste klungelige twintiger ten prooien valt aan het monster van de dag.
Ook spanning en dissonantie gaan hand in hand in een groot deel van de compositie en dat is voornamelijk te wijten aan de manier waarop de viool wordt bespeeld in combinatie met schrapende hoge tonen.
We horen dat Hall en Khoury ook zeer sterk inzetten op herhaling. In veel gevallen fungeert de herhaling om op te bouwen naar een volgend punt maar ook het abrupt stilleggen van herhalingen is iets wat deze compositie kenmerkt.
Rond minuut 11 lijken de luchtigheid van de viool en de zware drone-achtige elektronica met elkaar het gevecht aan te gaan. De strijd woedt enkele minuten door maar uiteindelijk is het de viool die langzaam de overhand neemt waarna de elektronica zacht wegebt. Wat overblijft, is een stukje eclectisch, dissonant vioolspel dat kort voor het einde abrupt wordt afgebroken. Een luchthartig basloopje in combinatie met percussie luiden tenslotte het einde van de A-kant in.
Op de B-kant van Ventilator, voor uw gebruiksgemak eveneens Ventilator genaamd, ligt de focus voornamelijk op een dreigend sfeer. Iets wat Hall en Khoury zowel tijdens de uitbundige als ingetogen onderdelen van de compositie weten te behouden.
Wat opvalt, is dat er heel vaak gespeeld wordt met combinaties van diepe tonen, die veelal door elektronica en het gebruik van pauken gecreëerd worden, in combinatie met zeer hoge, schrapende geluiden die zowel afkomstig lijken te zijn van cimbalen als van het vioolspel. En hoewel je deze compositie absoluut geen klassiek stuk kan noemen, heeft het bij momenten door het gebruik van pauken, cimbalen en viool misschien ongewild toch wat allures van het klassieke genre.
Ongetwijfeld zijn er best wel wat luisteraars die deze compositie zouden afdoen als een ongeregeld zootje lawaai. Niets is echter minder waar. Wie nauwlettend luistert, zal voornamelijk controle horen in plaats van ongeregeldheid. Khoury en Hall slagen erin om constant rond het centrum van de compositie te zweven zonder in elkaars vaarwater te komen. Je hoort aan de manier waarop Ventilator wordt op- en afgebouwd dat de twee muzikanten op elk moment weten waar ze mee bezig zijn en dat ze duidelijk op elkaar zijn ingespeeld.
En dan, net op het moment dat je lijkt te snappen hoe Hall en Khoury in deze compositie te werk gaan, gooien ze naar het einde van de compositie de volledige sfeer om. Geen dreigende tonen noch hoge uitschieters meer maar ludieke, naïeve basloopjes in combinatie met tonen die bij momenten wat lijken weg te hebben van gedempte vocalen.
Het spreekt voor zich dat twee composities van om en bij een kwartier in dergelijk genre sowieso een geduldige luisteraar vergen. En hoewel we weten dat het vaak geen evidentie is om voorbij de eerste indruk van ongecontroleerde chaos te kijken, willen we je absoluut aansporen om te gaan zitten; aandachtig te luisteren en vooral te genieten van dit onconventionele stukje muziek.
Naar goede gewoonte zijn de 25 gratis fysieke exemplaren van deze release alweer de deur uit en dat sneller dan Boris Johnson op het gemiddelde hypothetische feestje een shot Veuve Cliquot achterover kan slaan. We verwijzen je dan ook, naar goede gewoonte, graag naar de Bandcamp van Dadaist Tapes waar je dra het volledige album kosteloos kan beluisteren.
Alvast veel luisterplezier!