FEUER FREI AUF RAMMSTEIN
“Le ridicule ne tue pas” wordt wel eens gezegd. Meestal vergezeld van een diepe zucht. Best mogelijk maar te veel nonsens verzameld op één plek veroorzaakt ergernis. Veel ergernis.
In zijn stuk Rammstein speelt met vuur (De Standaard, 09/07/2019) meent filosoof en ethicus Ignaas Devisch de wereld te moeten waarschuwen voor de luidruchtige Duitse band. Jawel. Dat we dat nog mogen meemaken. Zijn er dan geen belangrijker issues om een potje over te filosoferen? Armoede, fiscale fraude, plastic soep, kind- en andere soldaten… Dramatische thema’s te over.
Neen, Rammstein dus. Het gehele stuk van Devisch ademt kwalijke nazi-verdachtmakingen uit aan het adres van band. En impliciet ook aan het adres van de fans. Wie gaat er nu ook naar een concert van een ruige Duitse bende die backstage wel eens last zou kunnen hebben van een gestrekte rechterarm?
De verdachtmakingen en insinuaties die Devisch een artikel lang ventileert, zijn op weinig meer gebaseerd dan enkele vage indrukken. Waarschijnlijk verrijkt met enkele minuten gapen naar Youtube. Die kaas met gaten bleek voldoende voor een belerend en veroordelend stuk over een fenomeen dat de filosoof-in-zomermodus helemaal niet schijnt te kennen. Het is natuurlijk ook een manier om jezelf te kijk te zetten.
Het begint al met de aanhef van het artikel waarin de zeskoppige band gemakshalve het label ‘metal’ opgekleefd krijgt. Daar zullen veel metalheads tevreden mee zijn. Een echte metalband kan je Rammstein bezwaarlijk noemen. Vergelijk maar met de verzamelde werken van Iron Maiden, Slayer, Megadeth en andere grote namen uit het metalgenre. Je moet al potdoof zijn – of van slechte wil – om het verschil niet te (willen) horen. Industrial, industrial metal zo je wil, is lang niet hetzelfde als metal/heavy metal. Het gaat in alle geval om veel meer dan een subtiel verschil.
Vooraleer de band voluit nazisympathieën in de schoenen te schuiven wordt er, na wat onbestemd gerammel met Griekse wijsgeren en dito mythes, zowaar gejammerd over de milieuonvriendelijkheid van de pyrotechnische show die zich in het kielzog van de Rammstein-pletwals situeert.
Tja, die show is er inderdaad en hij mag spectaculair heten. Verbluffend zelfs. Er wordt mit Deutsche Gründlichkeit uitgebreid met vuur gespeeld. Ondergetekende kan ervan meespreken want al enkele keren aanwezig op de crime scene. Die werd iedere keer volkomen voldaan en zonder brandwonden verlaten.
Zaken als deze verdienen het om in een juist perspectief geplaatst te worden. Als er al iets milieuonvriendelijk is aan de Rammstein-concerten, dan is het veeleer de massa volk die er geheid op afkomt. Met de wagen. De concertgangers verplaatsen zich niet allemaal met trein of vouwfiets. De collectieve uitstoot van het ingezette wagenpark alleen al overtreft die van het vuurwerk met minstens factor 100. If not more. Als er al schadelijke milieu-effecten zijn dan heeft het daarmee te maken. Niet met wat vuurspuwerij op het podium.
Rammstein heeft trouwens geen monopolie op vuur op het podium. De jongens van Metallica (echte metal!), of de ‘brave Beatle’ Paul Mc Cartney, laten ook altijd wat ontploffen of ontbranden tijdens hun shows. En dan hebben we het nog niet eens over het fors vlammende Amenra gehad. Nu we toch hiermee bezig zijn; schaf dan maar ook de Nieuwjaar-vuurwerken af. Wat er op 1 januari zowat overal van overheidswege de lucht wordt ingestuurd, daar kunnen geen duizend Rammstein-shows tegen op.
Niettemin concludeert de filosoof dat Rammstein, met zijn Duitse achtergrond en voorliefde voor pyromanie, zich op één lijn stelt met het nationaalsocialisme. Je leest het goed. Hij ziet in het vuurwerk een hedendaagse enscenering van niets minder dan de holocaust. Toen werd immers ook met redelijk wat vuur aan de slag gegaan.
Het gezegde “van de pot gerukt” krijgt hier wel een bijzonder originele invulling. Met hetzelfde gemak kan je stellen dat de traditionele kerstboomverbrandingen bij de start van het nieuwe jaar niets minder dan een 21ste eeuwse verheerlijking zijn van middeleeuws geweld tegen vrouwen (heksenverbrandingen).
De band jongleert met nazi-symbolen stelt de filosoof verontrust. Et alors? Er zijn wel meer artiesten die dat doen. Zowel Duitse als minder Duitse. Om in de muzikale sfeer te blijven: de heilige boontjes verenigd in U2 deden dat ook tijdens de Zoo TV tour (1992).
Tijdens het Belgische luik van die tour in Werchter, het drukst bijgewoonde concert ooit in België met 70.000 betalende toeschouwers, werd de swastika meer dan eens op twee monsterachtig grote videowalls vertoond. Ze waren bij wijze van spreken te zien vanop de grote markt van Leuven. Maakt dat van de Ierse band een louche bende crypto-fascisten? Of van frontman Bono een te mijden (neo)nazi?
Om de nazi – zaken te ‘duiden’ wordt er door Devisch ook verwezen naar de video die voor Deutschland werd gemaakt, de single die het nieuwe bandalbum vooraf gaat. Die duiding getuigt wel van een selectieve blindheid want DDR-symboliek en Volksarmee-acteurs horen er immers net zo goed bij als acteurs die de SS en nazi-aanverwante moeten neerzetten. En je kan maar moeilijk beweren dat één van beide kanten er goed uit komt. In die waanzinnige video een banalisring of vergoelijking van de totalitaire DDR of van het naziregime willen zien is te gek voor woorden.
Beide regimes hebben, like it or not (me: not), de Duitse staat gevormd tot wat ze nu is. Dat artiesten uit diezelfde staat zich daarvan bedienen om hun ding te doen, kan je hen maar moeilijk kwalijk nemen. Dat gelijkstellen met goedpraten of promoten is intellectueel oneerlijk.
Dat de bandleden van Rammstein zich op verschillende gelegenheden klaar en duidelijk hebben uitgesproken tegen nazisme (“Wir hassen nazis”) is kennelijk geen moment van tel. Dat concertgangers nooit of te nimmer nationalistische statements of negationistische prietpraat te horen krijgen al evenmin. Ook het gegeven dat Duits extreemrechts de band nooit in de armen sloot – het tegendeel is waar – doet geen halve seconde een belletje rinkelen. De auteur, zo te zien in het bezit van de gave des onderscheids, vindt dat echter allemaal om mee te lachen en schrijft dat ook met zoveel woorden. Dat heet arrogantie als je het ons vraagt.
Mocht Devisch zich even in de geschiedenis van Rammstein verdiept hebben, en die is best interessant, dan zou hij weten dat de politieke visie van deze jongens luidkeels wereldkundig wordt gemaakt in Links 2 3 4. Qua duidelijkheid kan dat tellen. Je hoeft geen onderzoeksjournalist te zijn om daarvan kennis te kunnen nemen.
Het staat iedereen vrij de Teutoonse pathetiek van de Oost-Duitse band maar quatsch te vinden. Er op basis van persoonlijke afkeer en enkele vluchtige observaties een bende duikelnazi’s van willen maken, is zonder meer treurig en fout. Als je zwaar wil uitpakken is een minimum aan research aangewezen en dat is duidelijk niet gebeurd. Van een wetenschapper mag je wel iets meer verwachten. Na dat artikel in De Standaard gelezen te hebben zal je maar de ouder zijn van een 16-jarige die naar zijn/haar eerste Rammstein – concert gaat. Vraag is wie beter wordt van deze slordige stemmingmakerij.
Entschuldigung bitte und schnell!
LINKS 2 3 4
Kann man Herzen brechen
Können Herzen sprechen
Kann man Herzen quälen
Kann man Herzen stehlen
Sie wollen mein Herz am rechten Fleck
Doch sehe ich dann nach unten weg
Da schlägt es links
Links
Können Herzen singen
Kann ein Herz zerspringen
Können Herzen rein sein
Kann ein Herz aus Stein sein
Sie wollen mein Herz am rechten Fleck
Doch sehe ich dann nach unten weg
Da schlägt es links
Links
Links
Links
Links zwei, drei, vier
Links zwei, links zwei, links zwei, drei, vier, links
Links zwei, links zwei, links zwei, drei, vier, links
Links zwei, drei, vier
Kann man Herzen fragen
Ein Kind darunter tragen
Kann man es verschenken
Mit dem Herzen denken
Sie wollen mein Herz am rechten Fleck
Doch sehe ich dann nach unten weg
Da schlägt es in der linken Brust
Der Neider hat es schlecht gewusst
Links
Links
Links
Links
Links zwei, drei, vier
Links
Links zwei, drei, vier
Links zwei, links zwei, links zwei, drei, vier, links
Links zwei, links zwei, links zwei, drei, vier, links
Links zwei, links zwei, links zwei, drei, vier,
Links zwei, links zwei, links zwei, drei, vier,
Links zwei, links zwei, links zwei, drei, vier,
Links zwei, links zwei, links zwei, drei, vier
Songwriters: Richard Z. Kruspe / Paul Landers / Till Lindemann / Doktor Christian Lorenz / Oliver Riedel / Christoph Doom Schneider. Songteksten voor Links 2-3-4 © Kobalt Music Publishing Ltd., Universal Music Publishing Group.