De Californische lo-fi band Swell, on the bumpy road since 1989, zette vorige week woensdag een punt achter de Europese tour van dit jaar. Vier shows in België, net zoveel in Frankrijk. Misschien wel de laatste tour ooit.
Terminus van dienst: Muziekcentrum Kinky Star aan de Gentse Vlasmarkt. En daarmee werd voor minstens één iemand een wilde droom realiteit. Wilde droom of niet: meerdere oude bekenden vanuit alle hoeken van het land en Frankrijk kwamen de band uitzwaaien en kregen een oerdegelijk optreden geserveerd van de muzikale veteranen. Om het met Robert Waseige zaliger te zeggen: “De sfeir was zeir koet”.
A SWELL STORY
Even terug in de tijd: ondergetekende ziet in 1991 Swell een eerste keer aan het werk in het jeugdhuis dat Democrazy toen nog was. Hij raakte danig onder de indruk van de vierkoppige band onder aanvoering van singer-songwriter David Freel. Een even mysterieuze als mensenschuwe muzikant die, naar eigen zeggen althans, de sfeervolle grandeur van Cocteau Twins (postpunk-dreampop) koppelde aan het venijn van Killing Joke. Ook al postpunk, maar – en zoals bekend – allesbehalve dreampop.
Een originele aanpak die goed was voor een nooit eerder gehoorde mix van twee uitersten. Zorgvuldig gelardeerd met folkrock-achtige moves en tal van omgevingsgeluiden gecapteerd in de woelige Tenderloin, de grauwe buurt in San Francisco waar de bandleden woonden en werkten. Mocht je ooit in SF belanden: niet bezoeken. Echt niet. Tenzij je uit bent op fout spul of ontmoetingen met dolende psychopaten.
Die dubbelzinnigheid, de punky DIY-attitude en de hang naar ‘iets-compleet-anders’ typeerde Swell vanaf de eerste dagen. Zoveel innovatie en tegendraadsheid tegelijkertijd, maakten dat de band maar moeilijk gelabeld of gepromoot kon worden. Weinig evident voor de music industry waar de bandleden een onwaarschijnlijke hekel aan hadden – “We just wanna make music” – maar ook voor de (vak-)pers die de band in geen enkel vakje kwijt kon.
De eigenzinnige aanpak en de eerste albums die dat gewroet opleverde, waren halfweg de nineties al snel goed voor een groep even devote als hardnekkige fans in Europa. Die following gaf toegang tot het clubcircuit en de zomerfestivals in Europa. Op enkele uitzonderingen na nooit als headliner, in België veroverde de band wel een plek op het podium van het Cactus Festival, Rock Herk, Pukkelpop (2x) en het Dour Festival. In de VS verwierf de band nauwelijks bekendheid ondanks de deal met American recordings, Rick Rubins prestigieuze platenlabel. Bekend van o.m. Beastie Boys, Red Hot Chili Peppers, Aerosmith en illustere andere.
De eerste ontmoeting in het Democrazy-zaaltje betekende in elk geval de start van een hechte vriendschapsband die intussen ruim drie decennia stand houdt. Ook na het plotse overlijden van frontman Freel in april ’22. Van 1991 tot nu maakte deze jongen een evolutie door van de altijd aanwezige enthousiaste fan tot tourmanager. Met alle voorspelbare tussenstappen van dien; roadie/merchandiser/vertaler-tolk/stage hand/chauffeur/fotograaf… Anyway, a hell of a trip, never a dull moment.
TERMINUS: KINKY STAR
Woensdag 29 mei dan. Het eindpunt van een korte tour op halve kracht want iets meer dan een jaar na de 2023-tour kon slechts de helft van de band (drummer Sean Kirkpatrick & John Dettman-Lytle op zang & akoestische gitaar) de oversteek maken naar Europa. Die 50% – delegatie nam gemakshalve het label (Members Of) Swell aan. Versterking kwam van oudgediende Tim Adams (bas), in een ver verleden nog even lid van Swell, en van nieuwkomer Bénédicte Dacquin (vocals).
De Française is in het wereldje veeleer bekend als dé (rock-)fotografe uit Lille dan wel als zangeres. Een gewaagde gok maar ze redde het ondanks beperkte podiumervaring. Veel zichtbare zenuwen of uitgesproken Franglais kwamen er in elk geval niet aan te pas eens ze voor de microfoon postvatte.
Ook op het podium; flink wat gerief dat met a little help from my friends werd aangesleept voor deze tour. Zoals de oude drumkit van Gorky – Mia nog aan toe – en de amps van het onvolprezen postpunkcollectief Fragment. In de dagen voor de tour vond de band voor de repetities een onderkomen in de studio’s van Partymakers, ook al in Gent. De Artevelde connectie was nogal duidelijk.
De band stak afgelopen woensdag, na een welgemeend “It’s good to be in the Stinky Car”, van wal met Is That Important?, de vragende break-up song van Freel die meer berusting dan bitterheid laat horen. Ook de eerste track van het onlangs door Talitres heruitgegeven 41, het album uit ’94 dat voor het eerst de deur opende naar een breder publiek. Na dertig jaar staat die plaat, bij de rerelease nog onderworpen aan een volledige remastering, nog steeds als een huis.
Het betekende ook het startschot voor een reeks Swell-klassiekers, het onverslijtbare Down in een glansrol. De uitgelaten sfeer en het gulle herkenningsapplaus hadden een zichtbaar tevreden band tot gevolg die van haar liefde voor België geen geheim maakte. Nog meer applaus. Sommige voorzetten moet je gewoonweg binnenkoppen.
Halfweg de set werd er even overgeschakeld naar werk van The World Is Haunted (TWIH), het project van drummer Sean Kirkpatrick sinds een vijftal jaar. We hoorden een stevig bewerkte versie van de Boz Scaggs’ evergreen Baby’s Calling Me Home en All I Need Is Today. Beide van de het tweede TWIH-album. Meteen nadien werd doorgegaan op het eerder uitgezet elan met Get High, de spaced out-debuutsingle uit 1990, het anthem voor vrijzinnigen Forget About Jesus én de Duyster-favoriet What I Always Wanted. Waarschijnlijk de Swell song met de zwaarste emotionele lading want de laatste die op rekening kwam van de tandem Freel-Kirkpatrick.
Drie toegiften na de break waarvoor A Town, meer soundscape dan song, en het springerige Dan uit het debuutalbum werden geplukt. Het orgelpunt werd 100% akoestisch gezet met behulp van Bridgette. Niets minder dan een fijn-fragiel-funny liefdesliedje voor… een hond. Jawel. Het hoeft niet altijd Fifi of Rex te zijn als het om trouwe viervoeters gaat. Einde van uiterst genietbaar concert, een mooie afsluiter van een memorabele avond. In elk geval voor uw-man-ter-plaatse.
setlist
INTRO
IS THAT IMPORTANT?
LOVE YOU ALL
DOWN
SMILE MY FRIEND
BABY’S CALLING ME HOME
ALL I NEED IS TODAY
GET HIGH
EVERYTHING
WORD’S GIFT
FORGET ABOUT JESUS
WHAT I ALWAYS WANTED
IT’S OKAY
encore
A TOWN
DAN
BRIDGETTE
[Members Of] Swell was:
* John Dettman-Lytle: vocals & acoustic guitar
* Sean Kirkpatrick: drums & backing vocals
* Bénédicte Dacquin: vocals / backing vocals
* Tim Adams: bass, fx & backing vocals