Anno 2023 is een groot deel van de mensen bezig met het onthaasten uit het drukke leven. Daardoor zijn de neoklassieke componisten heel geliefd dezer dagen. Dat was te merken toen Gent Jazz bekend maakte dat de Italiaanse pianist/componist Ludovico Einaudi dit jaar naar het festival zou komen. De kaarten vlogen de deur uit, zodat er al gauw een tweede dag werd ingepland met deze Italiaan. En ook deze dag was vrij snel uitverkocht (zoals alle optredens die Einaudi in ons land doet). Het festival heeft de line-up van die dagen dan ook mooi aangevuld om binnen het genre te blijven. Onze eigen Ão, met een mix van fado, Zuid-Amerikaanse gitaarklanken en subtiele elektronica, mocht twee dagen hun wondermooie melancholische nummers voorstellen aan het publiek. Verder stonden maandag de Brusselse violiste/componiste Catherine Graindorge, de Pakistaanse zangeres Arooj Aftab, pianist Noah Vanden Abeele op het menu en als kers op de taart mocht Ansatz der Maschine de dag afsluiten.
Ook al is Catherine Graindorge een muzikale carrière aan het opbouwen sinds 2007 met haar psychedelische post-rocktrio Nile On Wax en werkte ze samen met onder andere John Parish, Hugo Race, Nick Cave en Mark Lanegan, toch kreeg ze pas vorig jaar herkenning dankzij de ep The Dicator die ze opnam met Iggy Pop. Op Gent Jazz bracht ze haar filmische composities met harmoniumspeler Simon Hu. Graindorge was nog maar net terug in ons land. Ze kwam van Amerika en had was last van een jetlag. Daar was niet veel van te merken, behalve dat er soms de verkeerde backingtrack werd opgestart en dat ze op het einde struikelde over een kabel zodat haat twee violen van het statief vielen.
De tent was nog niet voor de helft gevuld, maar zoals altijd hadden die niet op tijd waren ongelijk. Het duo bracht een imponerende set van bijna een uur waarin ze streefde naar trance. In dat uur passeerde donkere ambient met drone-elementen, avant-garde in de lijn van Laurie Anderson, maar ook liefelijke stukken in de lijn van Yann Tiersen. Terwijl Hu rustig af en toe wat akkoorden op zijn harmonium en keyboard speelde, was Catherine in volle concentratie met haar effecten de klank van haar viool aan het bewerken, haar stem in een loop aan het zetten, teksten aan het declameren en af en toe ook op haar harmonium aan het spelen. Het was een geweldige set die veel indruk maakte. Het is heel bizar dat dit talent niet bekender is in Vlaanderen.
Terwijl er in de tent al enkelen bleven zitten om zeker vooraan te zitten voor Einaudi, trokken we naar de Garden Stage voor Noah Vanden Abeele. In 2018 debuteerde deze – uit Ronse afkomstige – componist/pianist met het album Universe vol warme neo-klassieke composities. Eind vorig jaar bracht hij zijn tweede album Horizon uit, waarop hij gekozen heeft voor een gelaagder dynamisch geluid met strijkers en analoge synths.
De analoge synths had Vanden Abeele thuis gelaten. Soms liet hij een backingtrack lopen waar de synths op terug te horen waren. Maar hij had wel een strijkersensemble meegebracht, zodat we de mooie stukken van Horizon kregen zoals ze gemaakt zijn. De composities van Noah hebben iets van Erik Satie, Wim Mertens, Yann Tiersen, Joep Beving en Michael Nyman. We waren enorm onder de indruk wat we te horen kregen. Het publiek aan de Garden Stage was muisstil en leek in een trance geraakt te zijn, door al die schoonheid. Noah Vanden Abeele is zeker een groot talent dat ook meer aandacht verdient dan hij nu krijgt. Je kan Noah nog dit jaar aan het werk zien op 27 september. Dan staat hij in Amor in Antwerpen. Op 27 oktober passeert hij in CC De Ververij in Ronse en op 13 december in De Casino in Sint-Niklaas.
Daarna gingen we terug naar de tent die al behoorlijk vol was gelopen. Daar was het de beurt aan Arooj Aftab die zich heeft laten inspireren door Billie Holiday, Mariah Carey, Jeff Buckley, Billie Eilish, Esperanza Spalding en de Indiase muzikanten Hariprasad Chaurasia en Begum Akhtar. Dat zorgt ervoor dat ze een exclectische mix maakt van jazz, electro, klassiek, indie, minimalisme, neo-Sufi en Hindustani. In 2021 werd ze met alle lof overladen voor haar derde album Vulture Prince. In Gent liet ze zich enkel begeleiden door Gyan Riley (zoon van de minimalistische componist Terry Riley die in het verleden samen speelde met John Zorn, Lee Ronaldo en Bill Frisell) op gitaar. Hoe triest haar songs ook zijn, toch kon ze het niet laten op tussen de songs veel grapjes te maken als tegengewicht. Aftab bracht een intieme set waar haar prachtige stem een schitterende hoofdrol in speelde. Haar teksten zijn vooral in Urdu en heel af en toe in het Engels. Gyan gebruikt invloeden in zijn prachtig gitaarspel van Zuid-Amerikaanse muziek en koppelde die aan jazz en flamenco. Het leek wel de soundtrack voor 1001 Nachten-verhalen… het was dan ook sprookjesachtig mooi.
Na dit geweldig optreden bleven er al heel veel mensen in de tent zodat Ão een heel beperkt publiek had aan de Garden Stage. In 2022 was dit viertal één van de winnaars van SoundTrack Vlaams Brabant. Ook nam de band datzelfde jaar deel aan Humo’s Rock Rally, waar de jury de unieke mix die deze Brussels band maakt niet echt begreep. Maakt dat maakt voor Brenda Corijn, Siebe Chau, Jolan Decaestecker en Bert Peyffers niet uit. Ze gaan er nog steeds vurig voor. Hun single Mulher werd opgepikt door het radiostation KEXP in Seatle en ze mochten onlangs openen voor dEUS in Lissabon.
Als intro gebruikt Ão een hartslag, wat perfect past bij de warme zwoele sound van dit viertal. De mix van akoestische instrumenten en electro is subliem en de machtige mooi stem van Corrijn maakt die mix helemaal af. Hoe intens en gedreven deze band klinkt op de studio-opnames, zo overweldigend klinken ze live. De vergelijking met Gotan Project ligt nooit ver weg, maar in plaats van tango maakt deze band een cocktail van fado, aanstekelijke percussie, zwoele soundscapes en subtiel gitaarwerk. Helaas moest de band hun hitje Mulher bijna voor een leeg terrein spelen, aangezien er tijdens hun set al een serieuse volksverhuis aan de gang was richting tent om zeker een plek te bemachtigen om hun held aan het werk te zien. Dit verdiende Ão absoluut niet. Hun set was subliem en de nieuwe songs (die op het debuutalbum in oktober zullen terug te vinden zijn), zijn net zo’n pareltjes als de singles.
Dan was het voor het grootste deel van het publiek eindelijk zover om de man aan het werk te zien waar ze eigenlijk voor kwamen. De uit Turijn afkomstige Ludovico Einaudi maakte in het begin van zijn carrière muziek voor dansvoorstellingen maar brak midden jaren ’90 door met zijn minmalistische composties waar zijn liefde voor de natuur centraal staan, die ook gebruikt zijn in diverse films en series. Vorig jaar bracht hij zijn 16de studioalbum (soundtracks niet meergerekend) Underwater uit en dit jaar verschenen de verzamelaars Moments Of Peace. Music Of Care. en de verzamelbox Clouds.
Er bestaan evenveel tegenstanders van de muziek van Einaudi dan liefhebbers. De ene noemt het muzak, de andere wordt er rustig van en put er kracht uit. Tijdens de twee uur durende set was het dan ook muisstil in de tent, wat wel een bijzonder sfeertje gaf. De man sprak zijn publiek nauwelijks aan maar toonde wel dankbaarheid voor het applaus dat hij kreeg. Hij breidde zijn stukken aan elkaar zodat het wel iets magisch had. Na een solo-set van bijna drie kwartier kreeg hij het gezelschap van een violist en iemand op cello om verder te gaan met de meer gelaagde nummers zoals Cold Wind, Low Mist en Petricor. Daarna kwam er nog een muzikant op het podium die percussie, analoge synths, xylofoon en de cimbalom bespeelde. Zodat we daarna de meer bombastische nummers kregen zoals Fly en Elements.
Na een staande ovatie ging de Italiaan terug solo verder om zich bij de afsluiters Divenire en Experience terug te laten bij staan door zijn drie muzikanten. Wij kunnen niks slechts zeggen voor deze adembenemende set. Einaudi pakte heel de tent in met de rust die hij uitstraalt en ook in zijn dromerige compostities steekt.
Na een carrière van twintig jaar met zes platen heeft Ansatz der Maschine vorig jaar aangekondigd dat ze er een punt achter gaan zetten. Mathijs Bertels en co brachten dit jaar hun laatste album Tunguska uit (met nieuwe songs, nieuwe bewerkingen van oude songs en de post-rock Duyster-hit Kohn Denny) en zijn volop bezig aan hun afscheidstournee. Hun laatste optreden is op 9 december in Ha Concerts in Gent, maar maandag stonden ze ook in de Oost-Vlaamse hoofdstad om Gent Jazz af te sluiten in stijl. Helaas hadden de Einaudi-liefhebbers niet veel interesse in de muziek van Ansatz en trokken er dus honderden mensen rechtstreeks naar de uitgang zonder nog maar één noot te horen van deze unieke band. In elk geval: de mensen die vertrokken, hadden ongelijk. Want de muziek van Ansatz Der Maschine kreeg op het nachtelijke uur nog meer meerwaarde en kwam dan nog beter tot zijn recht.
Ongeveer 200 gelukkigen zagen een band in grote doen die een feeërieke set gaf met hun mooie gelaagde songs en met knappe animaties achter hen. Wie de band al aan het werk zag op deze afscheidstournee, weet dat ze gekozen hebben voor een surround-geluid, dat ze ook tegen alle verwachtingen in op Gent Jazz gebruikten. We zaten midden in alle geluidjes en dat is echt wel overweldigend, zeker als je dan ’s nachts buiten bent en je die muziek zo intens kan beleven. De band sloot af met hun klassieker Kohn Denny, dit was zeker het stevigste nummer dat we die avond te horen kregen. Komende zaterdag, 15 juli, staat Ansatz der Maschine op het Bos! Festival in Gullegem. Iets zegt ons dat dit ook een magisch concert gaat worden.