Veertig jaar geleden werd de Japanse goegemeente opgeschrikt door drie vrouwen die muziek maakten….. Dat was al een zeldzaam gegeven, laat staan het genre muziek dat ze maakten. Geïnspireerd door Beach Boys en Ramones stortte het trio zich op prettig gestoorde punkpop met teksten die deels Japans deels Engels klonken. We schrijven Osaka 1981 om precies te zijn. Ze heetten zichzelf Shonen Knife. Dit is een woord dat als genrenaam wordt gebruikt voor Japanse anime/manga en is in feite op jongens gericht. Indien ze zich op meisjes hadden gericht, dan hadden ze Shoujo Knife geheten. In concreto ging het over een balpen dat ook een mes was. Wie zijn ze anno 2023, en 22 albums later? De ondertussen 63-jarige zangeres/gitariste Naoko Yamano richtte de band op met haar zus Atsuko Yamano (59 jaar). Ze was drummer tot bassiste Mitchie Nakatani er een kleine 25 jaar geleden de brui aan gaf. Atsuko nam over op bas, het was meteen de start van een lange periode met veel personeelswissels aan de drums.
Atsuko zelf verliet de band tijdelijk (2006-2016) om zich op ruim 40-jarige leeftijd op een gezin te richten. Acht jaar geleden recruteerde Naoko de ondertussen 30-jarige Risa Kawano als drummer, en dat leek een regelrecht schot in de roos. We hadden ergens verwacht dat de nieuwe plaat Our Best Place prominent aanwezig zou zijn in de setlist, maar er werden slechts twee songs uit geplukt. We kregen een heel diverse greep uit 40 jaar Shonen Knife te horen. Het trio is overigens méér dan een voetnoot waard in de geschiedenis van de gitaarmuziek, en wel hierom: Shonen Knife was van meet af aan synoniem voor positiviteit en catchy snelle popnummers met teksten die nooit gaan over armoede, liefde of oorlog. Ze wilden enkel muziek maken die vrolijkheid en plezier omarmde. Los hiervan zei Naoko ooit dat ze te verlegen was om persoonlijke teksten te schrijven.
Het werd allemaal bloedserieus toen ze in 1987 in Osaka mochten openen voor Sonic Youth. In 1991 verklaarde een zekere Kurt Cobain talloze malen in de pers zijn eindeloze adoratie voor de Japanse meiden: “Toen ik ze eindelijk live zag, veranderde ik spontaan in een 9-jarig meisje op een concert van The Beatles”. Shonen Knife kende Nirvana van geen haar of pluimen maar werd door de band, die luttele maanden later de muziekwereld dynamiteerde met Nevermind, wel meegevraagd als vast voorprogramma in de tour die Nevermind lanceerde. In die periode praatten Shonen Knife en Cobain elke dag met elkaar. De eerste avond van de tour zat hij zelfs in het busje dat hen naar de soundcheck bracht. Grohl en Novoselic waren al aanwezig. Het zegt vooral veel over hoe hoog Cobain de Japanse cultheldinnen inschatte. Naoko leerde Cobain de akkoorden van Twist Barbie zodat Nirvana deze song meermaals kon coveren tijdens de tour. Nog een Cobain-quote uit die tijd: “Be careful about Shonen Knife, or you’ll be cut into pieces”.
In de nagalm van de tour met Nirvana werd het veredelde ‘best of’ album Let’s Knife erg succesvol, of wat had je verwacht? Tekstueel had Naoko het vooral over haar adoratie voor blonde Amerikaanse meisjes met blauwe ogen. Het succes werd mede verklaard door het feit dat de band aantoonde dat alternatieve muziek niet persé donker of ondoordringbaar moest klinken, en goedgestructureerde popsongs niet alleen uit het grote boek van pakweg Stock-Aitken-Waterman hoefden te komen. Aan Cobain hadden ze uiteraard de beste leermeester. Twee interessante weetjes alvorens we het toch vooral over het concert gaan hebben. In 1989 reeds kwam een compilatie-cd uit met Shonen Knife covers, getiteld Every Band Has A Shonen Knife Who Loves Them. Als je deze titel leest dan kan je als band enkel intens gelukkig zijn, want dan heb je het wel gemaakt. Vooral als daar nummers tussen stonden die door Sonic Youth, L7, Babes In Toyland en Redd Kross gecoverd werden. Shonen Knife zelf nam ook een coverplaat op van dé band die gitaargewijs erg prominent in hun songs doorklinkt, en die heette erg toepasselijk Osaka Ramones.
Oja er was ook een voorprogramma, Baby Fire. Onder aanvoering van Dominique Van Cappellen-Waldock, die we vooral kenden van haar ander project, Von Stroheim, blijkt haar band toch al 5 platen te hebben uitgebracht en werkte ze ook al samen met Moya van Godspeed You! Black Emperor. Baby Fire zelf klonk iets te zompig met een te doffe bas hoewel de songs sterk refereerden aan de PJ Harvey ten tijde van Dry. Kwa stemtimbre zat er dan meer een Kim Gordon om de hoek te loeren. Tijdens Black Light vroeg ze of we geen mopje kenden want ze was even druk in de weer met het stemmen van haar gitaar, wat uiteindelijk nooit lukte. Desondanks maakte dit nummer nog het meeste indruk. Dominique is een veelzijdige muzikante, erg goedlachs en zit teveel in de underground want haar werk verdient meer aandacht.
“Good evening Brussels Rock City, we are Shonen Knife from Osaka!” Konnichiwa was meteen de logische opener van een redelijk briljant optreden van de oude knarren die menig jong veulen serieus op hun plaats hebben gezet in een goedgevulde Rotonde. Een blik op de nummers die volgden geeft veel prijs over de inhoud van de teksten. Of wat had je gedacht van pakweg Banana Chips, Bear Up Bison, Jump Into The World en Green Tea? Shonen Knife speelde inderdaad vurige rocksongs met een stevige punkknipoog en de teksten gaan effectief over onderwerpen waarmee zij bezig zijn en die hen vrolijk stemmen. Koekjes, sushi, snoepgoed. Kortom: voedsel voedt hun hersenen. Atsuko en Naoko haalden meteen alle clichés uit de punkkast zoals simultaan headbangen, ruggelings stoer gitaar spelen en de steeds weerkerende hilarische Beavis & Butthead-groet. Waar een andere band hier nooit mee zou wegkomen, gaf het net een pittig en schattig karakter aan het concert. Pittig en schattig zijn nauwelijks te combineren woorden die nochtans vrij accuraat de lading dekken.
We hebben geïnformeerd bij een ‘Japanoloog’. De setlist zelf was in het Japans geschreven en er zijn een paar schrijfwijzen in Japan die de intonatie beïnvloeden. Zo zijn de teksten in een ‘stoer handschrift’ genoteerd. Best grappig als je dan iets leest als Wasabi of Twist Barbie (van Cobains favoriete plaat Burning Farm) natuurlijk. De outfits van de dames waren bovendien onberispelijk. Het leken wel figuurtjes uit een comic book, of een soort Japanse K3. Atsuko heeft mode gestudeerd en ze heeft een waslijst aan outfits gemaakt in de loop der jaren. Ze droegen alle 3 hetzelfde jurkje, maar in andere kleurencombinaties. Hoe hard Atsuko en Naoko ook hun best deden, de ster van de avond was toch drummer en overtuigende co-zangeres Risa.
Een optreden lang drumde ze met een podiumbrede glimlach op de lippen, ze zat te headbangen op een manier die iedereen in een deuk deed liggen en stond vaak ook gewoon recht te drummen. Ze zag er een optreden lang uit als een klein meisje dat snoepjes mocht uitkiezen en te horen kreeg dat ze naar Disneyland mocht met haar vriendjes. Iemand naast ons riep uitgelaten ‘I wanna marry the drummer, she is amazing’. Halverwege de set werd toch even aandacht besteed aan de nieuwe plaat met Mujinto Rock en Nice Day, maar we kregen snel weer de hilarische songs te horen die hen onsterfelijk maakten. Sweet Candy Power, Buttercup en het grappig aangekondigde I’m A Cat, in traditioneel gebrekkig Engels, zetten de rotonde definitief op haar kop. Eigenlijk deden ze ons best wel aan B52’s denken. Die speelden geweldige popsongs met veel new wave invloeden, maar hadden ook leuke outfits en het ging ook over kreeften en planeten en serieuze teksten werden ook gemeden.
De reguliere set ging voorbij alsof het niets was en we kregen nog een pittig Ramen Rock (over noodles begot) en een furieus 30-jaar oude Cobra vs Mongoose. Terugkomen deden de dames in stijl en met bandshirts over de kleedjes getrokken. Een streepje ‘commercie’ was hen kennelijk niet vreemd. Atsuko droeg een zwart t-shirt dat is gemaakt ter ere van het 40-jarig bestaan van de band en er stonden 3 schattige poesjes afgebeeld. Het was vooral de manier waarop ze dit aankondigde die hilarisch en schattig was. Naoko droeg echter de absolute blikvanger aan de merchandise stand achteraf. “This is the bandshirt of our tour with Nirvana in 1991, we sell it again. The members of Nirvana wore this themselves”. Sushi Bar Song en een raak gekozen afsluiter Top Of The World waren de zinderende epiloog van een optreden dat veel meer deed dan begeesteren. Het opschrift van het mythische bandshirt zegt alles in feite: Ultra eccentric super cult punk pop band! Shonen Knife stond nadien enthousiast te wezen aan hun snoepwinkel en verkocht naast de bandshirts enkel de laatste plaat op cd effectief. Vinyl is te zwaar, kan smelten of plooien. “A cd is shiny, so is our music. And you can use the cd as a mirror to scare off evil spirits”. Om het even met Beavis & Butthead te zeggen: These chicks rule!!!
Baby Fire: Facebook – Instagram
Shonen Knife: Facebook – Instagram