Na twintig jaar heeft Mathijs Bertel besloten om de stekker uit Ansatz Der Maschine te trekken. Samen met een achtkoppige live-band bracht hij die prachtige vijf albums tot leven waar er telkens weer een mooie crossover werd gemaakt tussen elektronische elementen met akoestische instrumenten. 2023 wordt het jaar van het afscheid van Ansatz Der Maschine met het afscheids- en overzichtsalbum Tunguska en een afscheidstournee. Wij hadden een gesprek met Mathijs over zijn uniek project.
Na 20 jaar Ansatz Der Maschine hebben jullie beslist om in schoonheid te stoppen. Was het nooit een optie om het concept van de band aan te passen en zo verder te gaan?
Iedere keer als ik in het avontuur van een nieuwe plaatproductie duik, is dat voor mij best wel een heftig proces, ik ben tijdens het schrijven ervan dan ook altijd van overtuigd dat dit het laatste is wat ik ooit doe….. Misschien een beetje onbewust een psychologische truc die ik toepas om te proberen er alles uit te halen wat er in zit. Ik zeg dus ook al 3 platen lang dat dit mijn afscheidsplaat wordt 😊. Mijn vrienden lachen me er ondertussen al mee uit, dat ik iedere keer zeg “dit wordt echt het laatste”…😊; Maar deze keer was het anders, eigenlijk had de vorige plaat Burial Songs het afscheid moeten worden, maar door een hele hoop gedoe met de coronacrisis, is er toch nog beslist om een laatste overview album te maken. Ansatz is zowieso een band die altijd zoekt naar een ander concept, nu al enkele platen live met 7 muzikanten en 2 technici, wat het naar organisatie heel plezant maar toch ook wel stevig maakt. En ik voelde dat het tijd was om het concept dat we al enkele jaren toepassen, in schoonheid te laten eindigen. Mezelf even herbronnen om dan met iets nieuws te komen, omdat ik vind dat je maar naar buiten moet komen als de noodzaak en de vertelkracht van hetgeen je wil brengen heel hoog is. Dat het nu even enkel om de muziek of het gevoel dat je wil overbrengen gaat, los van alle productie errond.
Op de nieuwe plaat staan nieuwe songs maar ook herwerkingen van oude nummers. Bij die oude nummers zijn er wel veel songs van het vorige album Burial Songs. Is daar een bepaalde reden voor?
Burial Songs, was voor mij een plaat waarvan ik voor het eerst vond dat ik er in geslaagd was om uitgepuurd te vertolken wat ik eigenlijk wou vertellen. Die plaat gaat ook wel gepaard met een moeilijke periode in mijn leven, dus waarschijnlijk dat die altijd erg dicht bij mij blijft kleven. Het is ook de plaat waar we voor het eerst erg goed de eigenheid en de sterkte van de muzikanten die live meespelen op plaat konden zetten.
Het album is vernoemd naar de Siberische rivier Tunguska waar ooit de grootste explosie ooit gemeten vond zonder dat er een inslagkrater werd gevonden. Voor jou een vergelijken met over hoe tijd en ruimte tegelijk een gigantische, maar ook slechts een heel relatieve impact kunnen hebben. Is dat een manier om alles te relativeren wat jullie ooit gedaan hebben met Ansatz Der Maschine?
Ja en nee hé 😊. Weet je, ik vind zelfrelativatie héél belangrijk, de basis van alles… Maar, als je iets maakt moet je er wel voor vechten alsof je leven er van afhangt, want je wil mensen toch niet opzadelen met behangmuziek… En ook, als mensen de moeite doen om een ticketje te kopen voor een show, is het onze verdomde plicht om iedere show te spelen alsof het de laatste is. Wat we doen live is ook voor een groot stuk instrumentaal, en het gaat dan eigenlijk ook niet om ons die daar op het podium staan, maar om de energie die je deelt met het publiek. Eigenlijk het mooiste wat er is, samen in een kleine club met het publiek samen in een trip gaan, proberen iets heel erg hartverwarmends neer te zetten. Iets dat een energieboost geeft en alles even van een andere kant laat zien. Andere inzichten, dingen relativeren…. Dat klinkt nu héél zwaar misschien, maar dat is wat ik wil zeggen: de ontploffing bij de Tunguska-rivier was de zwaarste ooit gemeten op aarde, de intensiteit vind ik mega belangrijk, bij alles wat je doet, maar tegelijk draait het niet om ons maar om hetgeen je doorgeeft aan de luisteraar, in de hoop dat die er schoonheid of relativeringsvermogen uithaalt.
Door de jaren heen is het akoestische aspect meer op de voorgrond getreden en het elektronische naar de achtergrond. Was daar een bepaalde reden voor of is dit heel natuurlijk gekomen?
Goh, de zoektocht om altijd iets nieuws te doen misschien… Ik hoor gewoon heel veel verschillende soorten muziek heel graag. Om mij dan te beperken tot enkel ‘geschifte elektronica’ lijkt me wat te eng. Ik denk daar ook niet meer zoveel over na: als de song me vertelt dat het op die manier moet geschreven worden, dat is dat zo… Commercieel is dat redelijk kamikaze, maar so be it 😊.
Wat is jouw favoriete nummer van Ansatz Der Maschine en waarom?
Ai,. ik ga er je toch een paar moeten geven. De postrocksong Kohn Denny, blijft live toch altijd een heftige song om te spelen,. Toen ik deze 15 jaar geleden schreef, weet ik dat ik tijdens het schrijven niet kon stoppen met wenen… Het kleefde echt aan me. De titel is de naam van een Joods jongetje van 4 jaar dat stierf in een concentratiekamp in Theresienstadt. Tijdens een bezoek daar, sta je dan naar die reusachtige muur te kijken vol met namen van mensen die vermoord werden… Ergens in de hoop van een jongetje van 4 jaar dat amper beseft heeft dat hij in het leven stond, zoveel jaar na datum terug een bestaansreden te geven. Verder is Colors ook wel een song die aan me kleeft. Het is totaal geen Ansatz-song, maar die moest en zou er komen… Exposed Frozen Stars was de eerste song die ooit opgepikt werd in Duyster, en je kan niet weten hoe ongelofelijk blij we daarmee waren. Fet was het begin van alles. En ook Untold is een song die heel erg nodig was voor me en erg goed vertelt wat ik wilde zeggen. Ik heb het ook in amper een week geschreven, meestal doe ik 4 maand over een song.
In 2022 brachten jullie het prachtige nummer Svyatoy Nos uit speciaal voor Piano Day. Helaas is dit niet terug te vinden op Tunguska. Is er daar een speciale reden voor?
Het staat er wel op 😊, maar onder de naam The wooden Lighthouse. Inerdaad, dat was een speciale release voor Piano Day. En achteraf ben ik er toch weer aan beginnen prutsen en heb ik het arrangement weer wat aangepast. Svyatoy Nos (genaamd naar de noordelijkste vuurtoren aan de Arctische kust) was ook een tongbreker om uit te spreken op repetitie, vandaar.
Ansatz Der Maschine zou eigenlijk maar een eenmalig project worden maar uiteindelijk heeft het meer dan 20 jaar geduurd. Wat heeft er voor gezorgd het project uitgroeide tot een band en toch zo lang heeft meegedraaid?
Geweldige livemuzikanten om mee te spelen en ook in Vlaanderen een geweldig clubciruit. We zeggen het te weinig, maar als artiest wordt je in Vlaanderen echt gesoigneerd in de clubs waar je terecht komt: altijd toffe ontmoetingen, mensen die er keihard voor gaan, om er een geweldige avond van te maken, een attent en lief publiek meestal,… dat geeft je toch een boost om door te doen. Ja er was niet echt een uitgetekend plan ofzo hé,…
Live treden jullie met acht muzikanten op en dat gaat nu allemaal stil vallen. Ga je dat niet missen of zijn er al plannen om terug samen te werken aan iets nieuws?
Jip, inderdaad op naar nieuwe avonturen hé. Ik ben aan het broeden op een kortfilm… En aan de hand van die kortfilm zou ik erg graag een muzikale voorstelling maken waarin livemuziek, film en ook animatiefilm een hartverwarmend roadverhaal vertellen. De titel zou Lungta worden, wat een symbool is voor ‘windhorses’ in de Aziatische cultuur, Windhorses staan symbool voor de dingen, ontmoetingen, die in je leven gebeuren. De windhorses kunnen geluk of tegenspoed brengen…. Fingers crossed dat het lukt, want ik ga er wel wat tijd en flink wat budget voor nodig hebben. Maar we doen het wel lukken. Alleen zal het wel enkele jaren in beslag nemen om het te realiseren.
Is het niet moeilijk om al die mooie pareltjes die jullie de afgelopen jaren maakten na de afscheidstournee gewoon niet meer te spelen? Of is er een kans dat je de Ansatz Der Maschine nummers ooit nog terug live gaat brengen of is het nu echt wel een afgesloten hoofdstuk?
Goh, wat mij betreft niet. Hierna is het echt wel gedaan. We spelen ook in het najaar enkele erg mooie shows die nog niet aangekondigd zijn, we bekijken ook een slotshow met special guests…. Meer daarover later. Dus nog even genieten van een mooie afscheidsdtournee.
Afgelopen jaar herwerkte je een nummer van Sohnarr en werkte je samen met MANdolinMAN voor de muziek van Houtekiet. Is dat iets dat we van jou in de toekomst mogen verwachten, nieuwe samenwerkingen en iemand anders zijn composities bewerken?
Ik vind het altijd tof om samenwerkingen met mensen buiten onze comfortzone aan te gaan, zoals nu op deze plaat met Nathan Daems van Black Flower of op de vorige plaat met Colin van Amen Ra. Het is niet iets waar ik echt naar op zoek ben, maar als het op mijn pad komt en het lijkt me tof wil ik zeker verder samenwerkingen opzetten.
Wat mogen we verwachten op de shows van de afscheidstournee?
Net zoals de plaat, gaan we live ook een overview brengen van wat Ansatz is en natuurlijk spelen we ook de 6 nieuwe songs van deze plaat. Het blijft wel de bedoeling om een filmische trip te maken in surround met live visuals (gemaakt door Eva Tack). De soundtrack van een film/verhaal dat we op een avond hopelijk samen met het publiek kunnen schrijven 😊.
Momenteel zijn deze data al bekend voor de afscheidstour van Ansatz Der Maschine:
04/02 – N9, Eeklo
16/02 – Cultureel Centrum, Mechelen
18/05 – De Velinx, Tongeren
25/02 – 4AD, Diksmuide
08/04 – Cultureel Centrum, Hamont-Achel